Οι νέοι κάτοικοι ,τολμηροί και δυναμικοί ,άξιοι πολεμιστές ,αγωνίστηκαν εναντίον του ντόπιου στοιχείου που προσπάθησε αρχικά να αμυνθεί στους προδωρικούς οικισμούς του ,και κατόρθωσαν τελικά να σχηματίσουν ισχυρά αυτόνομα κράτη ,όπως του Άργους και της Σπάρτης ,για τα οποία η κατοχή της Κυνουρίας ,επομένως και της περιοχής του Ζάρακα ,αποτέλεσε επί μακρόν το μήλο της έριδος.
Αρχικά η ομάδα των Δωριέων που ήλθε και εγκαταστάθηκε στην Αργολίδα και δημιούργησε το δωρικό κράτος του Αργους κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. αιώνα ,σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ,έχει κατορθώσει να συμπεριλάβει στα εδάφη τη Θυρεάτιδα γη και νοτιότερα την Κυνουρία .
Έχει θέσει υπό τον έλεγχό του ολόκληρη την ανατολική ζώνη του Πάρνωνα ,κατά μήκος των ακτών ,δηλαδή την περιοχή των Κυφάντων ,του Ζάρακα ,της Επιδαύρου Λιμηράς και τη χερσόνησο του Μαλέα και έχει προωθηθεί ως τα Κύθηρα .
Οι κάτοικοι των ορεινών αυτών περιοχών εντάχθηκαν στη δύναμη του Άργους ως ελεύθεροι χωρίς πολιτικά δικαιώματα και αποτέλεσαν τάξη αντίστοιχη εκείνης των περιοίκων της Σπάρτης .
Δε γνωρίζουμε πολλά για την ιστορία του Άργους αυτής της εποχής –επομένως και της περιοχής μας- πέρα από τις συγκρούσεις του με γειτονικά κράτη και κυρίως με τη Σπάρτη στην προσπάθεια της εδαφικής του επέκτασης .
Η κυριαρχία όμως των Αργείων στα παράκτια εδάφη του Πάρνωνα δεν ήταν νόμιμη.
Η δωρική Σπάρτη ,η άλλη μεγάλη δύναμη ,στις επεκτατικές της τάσεις βρήκε μόνιμο αντίπαλο το κράτος του Άργους με το οποίο είχε βάλει στα ΒΑ και Α μακρά κοινά σύνορα ,από τη στιγμή που οι Αργείοι κατέλαβαν τις ανατολικές λακωνικές ακτές μέχρι τα Κύθηρα .
Αφού λοιπόν η Σπάρτη ,με την κατάκτηση των Αχαικών πόλεων Αμυκλών ,Φάριδος και Γερονθρών είχε ήδη επεκτείνει το κράτος της προκειμένου να εξασφαλίσει διέξοδο προς τον Λακωνικό κόλπο και αφού στο μισό του β΄μισό του 8ου αιώνα π.Χ. υπέταξε τους Μεσσηνίους κατά τον α΄μεσσηνιακό πόλεμο ,στράφηκε προς τα ανατολικά διεκδικώντας την Κυνουρία ,η οποία τελικά παρέμεινε στους Αργείους ακόμα για έναν αιώνα με τη νίκη τους στις Υσιές το 669 π.Χ.
Στο μισό όμως του 6ου αιώνα οι Σπαρτιάτες επανέρχονται και πάλι στη διεκδίκηση των εδαφών της Κυνουρίας.
Στη θρυλική σύγκρουση του 546 π.Χ. ,τη γνωστή μάχη της Θυρεάτιδας,που αναμετρήθηκαν αρχικά 300 Αργείοι και 300 Σπαρτιάτες ,κρίθηκε η τύχη της Κυνουρίας καθώς και των ανατολικών παραλιών της Λακωνικής .
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ,οι τελικοί νικητές ,οι Σπαρτιάτες ,αφαίρεσαν από τους Αργείους τα διεκδικούμενα εδάφη.
Το «αποτέλεσμα» ,γράφει ο W.Forrest , «ήταν σαφές η Θυρεάτις έγινε σπαρτιατική και μαζί με αυτή όλη η παραλιακή λωρίδα μέχρι το ακρωτήριο Μαλέας και τα Κύθηρα».
Έτσι τα παράλια πολίσματα Κύφαντα και Ζάραξ προσχωρούν στη συμμαχία της Σπάρτης .
Είναι δύο από τις περιοικίδες πόλεις της.
Ζούσαν με τις αγροτικές ασχολίες καλλιεργώντας τους ορεινούς ή παράλιους τόπους τους,που βρίσκονταν γύρω και μακριά από την πλούσια κοιλάδα του Ευρώτα και του Έλους ,περιοχές που εκμεταλλεύονταν οι Σπαρτιάτες.
Τιμούσαν τους δικους τους θεούς ,χρησιμοποιούσαν τη δωρική διάλεκτο και ήταν αυτόνομοι κατά τη διάρκεια της ειρήνης .
Διατηρούσαν πολιτικές σχέσεις με της Σπάρτη ,που υιοθέτησε το σχήμα αρχής ,που ίσχυε στο παρελθόν οι περισσότερες από τις περιοικίδες πόλεις που είχαν ιδρυθεί πριν την άφιξη των Δωριέων.
Oι περίοικοι ήταν υποχρεωμένοι να στέλνουν άνδρες στο στρατό και να ακολουθούν τους Σπαρτιάτες στους πολέμους τους οποίους εκείνοι αποφάσιζαν.
Συγκεκριμένες ειδήσεις από αρχαίες πηγές για τα Κύφαντα ή το Ζάρακα ,όσον αφορά τις σχέσεις τους με τη Σπάρτη ή άλλες δραστηριότητές τους δεν υπάρχουν.
Υπάρχουν μόνο ενδείξεις ότι δύο πόλεις απέκτησαν στην αρχαιότητα κάποια σημασία ,που αποδίδεται ακριβώς στην παράλια θέση τους ,αφού βρίσκονταν σε σημεία εισόδου προς τη σπαρτιατική κοιλάδα από το μέρος της θάλασσας και εφόσον είχαν τη δυνατότητα επικοινωνίας με τον Αιγαιακό χώρο.
Οι οχυρώσεις των δυο πόλεων –οχυρωμένη πόλη με ακρόπολη ο Ζάραξ ,ενισχυμένα με ακρόπολη τα Κύφαντα- δε γνωρίζουμε σε ποιά εποχή κατασκευάσθηκαν ,δηλώνουν όμως οπωσδήποτε λήψη μέτρων προστασίας από το μέρος της θάλασσας .
Το γεγονός ακόμα ότι απλά φρούρια ή οχυρωμένες θέσεις εντοπίζονται σε διάφορα σημεία κατά μήκος των ακτών της Κυνουρίας και της Ανατολικής Λακωνίας ,μέχρι τη Ροδίτσα(Επιδήλιον) ,νοτιότερα της Μονεμβασίας ,υποδηλώνει ίσως ότι πρόκειται για ενιαία παράκτια αμυντική γραμμή ,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλες οι κατασκευές αυτές είναι της ίδιας εποχής.
Πάντως την ακρόπολη των Κυφάντων και τις οχυρώσεις του Ζάρακα οι Wace και Ηasluck δεν τις χρονολογούν ,ενώ Ο Bolte ,για ιστορικούς λόγους ,τοποθετεί την κατασκευή των τειχών του Ζάρακα ήταν η νοτιότερη κτήση τους ,φρόντισαν για την ασφαλέστερη οχύρωσή του.
Νωρίτερα ,κατά τη διάρκεια της σπαρτιατικής κυριαρχίας στην περιοχή ,δεν προκύπτει από τις πηγές ότι το λιμάνι του Ζάρακα χρησίμευσε τους Σπαρτιάτες ,και μάλιστα ως ναύσταθμός τους ,εξαιτίας προφανώς της δυσκολίας επικοινωνίας με τη λακωνική ενδοχώρα.
Όπως οι Αχαιοί κατά την ομηρική εποχή είχαν χρησιμοποιήσει ως επίνειο της κοίλης Λακεδαίμονος το Έλος ,κατά τον ίδιο τρόπο και οι Σπαρτιάτες είχαν το ναύσταθμο και τα νεώριά τους στο Γύθειο ,που ήταν ευκολότερα προσβάσιμο.
Το λιμάνι του Ζάρακα εκμεταλλεύτηκαν δυνάμεις να κινηθούν και να δράσουν στο Αιγαίο ,όπως οι Αργείοι ,οι Ρωμαίοι και αργότερα ,όπως θα φανεί στα επόμενα , η βυζαντινή Μονεμβασία .
Ως προς την επικοινωνία με τα νησιά του Αιγαίου ,ενώ θα ήταν συχνή ,μόνο μια επιγραφή ,ένας κατάλογος προξένων που βρέθηκε στην Καρθαία της Κέας ,μας πληροφορεί ότι κατά τον 4ο αιώνα τα Κύφαντα διατηρούν σχέσεις με το νησί της Κέας.
Είναι γνωστό ότι σκοπός των προξενικών καταλόγων ήταν να πληροφορήσουν τους πολίτες που ταξίδευαν σε άλλες πόλεις ,ποιοι ήταν οι πρόξενοί τους ,από τους οποίους θα μπορούσαν να ζητήσουν προστασία και υποστήριξη.
Στο συγκεκριμένο λοιπόν κατάλογο μεταξύ των πολιτών άλλων πόλεων αναγράφεται και το εθνικό «Κυφαντασεύς» ,πολίτης της πολίτης πόλης Κύφαντα ,στην οποία προφανώς οι κάτοικοι της Κέας μπορούσαν να ελπίσουν βοήθεια ,αν τη χρειάζονταν .
Στη φειδωλή αλλά σημαντική αυτή ιστορική μαρτυρία εμφανίζονται τα Κύφαντα αυτή την εποχή (μέσα περίπου του 4ου π.Χ.αιώνα) ως πόλη γνωστή έξω από το λακωνικό χώρο.
Θα μπορούσαμε ακόμα να υποθέσουμε ότι τα Κύφαντα θα ήταν γνωστά στη γύρω τουλάχιστον περιοχή και για το Ασκληπιείο που υπήρχε στη μικρή πόλη ,αλλά καμιά γραπτή πηγή δε μας διαφωτίζει σχετικά.
Η περιοχή παρέμεινε στη Σπάρτη μέχρι περίπου την εποχή που εμφανίστηκε η μακεδονική δύναμη και νέα περίοδος στην ιστορική της πορεία άρχισε μετά τη νίκη του Φιλίππου Β΄της Μακεδονίας στη Χαιρώνεια το 338 π.Χ. ,όταν ο νικητής ,ισχυρός μετά την επιτυχία του,προχώρησε νοτιότερα ,κατέλαβε στρατιωτικώς την Κόερινθο και έτυχε θερμής υποδοχής από τις πελοποννησιακές πόλεις στις οποίες επικρατούσαν οι φιλιππίζοντες .
Τις πόλεις ακριβώς αυτές θέλησε να ικανοποιήσει ο μακεδόνας βασιλιάς με την παραχώρηση εδαφών ,που μέχρι τότε ανήκαν στη Σπάρτη και διεκδικούσαν οι γείτονές της και υποστηρικτές του,μεταξύ των οποίων και οι Αργείοι.
Και ενώ είναι βέβαιο ότι παραχωρήθηκε στους Αργείους η ανέκαθεν αμφισβητούμενη Β Κυνουρία ,η Θυρεάτις ,δε γνωρίζουμε αν μαζί με αυτή δόθηκαν την ίδια ακριβώς εποχή ή αργότερα και τα νοτιότερα εδάφη μέχρι την περιοχή της αρχαίας πόλης του Ζάρακα ,στα ανατολικά ,και μέχρι την πόλη Λεύκες στα δυτικά ,εδάφη ,που σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες ,εμφανίζονται να ανήκουν στους Αργείους κατά τον 3ο π.Χ.αιώνα .
Έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις ως προς τον ακριβή χρόνο,κατά τον οποίο οι Αργείοι πρόσθεσαν στο κράτος τους και πάλι τη Ν.Κυνουρία ,δηλαδή ακριβώς την περιοχή που σήμερα καλούμε Ζάρακα.
απο το βιβλίο Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΖΑΡΑΚΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ
της Μ. ΓΙΑΝΝΙΟΥ - ΠΑΠΑΦΡΑΓΚΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου