Λυχνάρι - Τεύχος 6ο-7ο (1988-1989) - Χρονογράφημα

Το πρώτο ερωτικό σκίρτημα

Χριστούγεννα γύρω στο '60 θα 'τανε, κι εγώ μαθητούδι δεύτερη-τρίτη τάξη - δεν θυμάμαι καλά... Στο σχολειό γιορτή! Σκηνικό μια φάτνη από κούτες γάλακτος μαυρισμένες με φούμο από καμινάδα τζακιού.

Εγώ Ιωσήφ με μια κάπα εκατό οκάδες και δίπλα μου η Παναγιά Μαρία, μια συμμαθητριούλα μου - καλή της ώρα όπου και να 'ναι...

Κοντά - κοντά είμαστε ξαπλωμένοι θυμάμαι και σήκωνα την κάπα να τη ζεστάνω!

Ο Ιωσήφ, η Μαρία, εκεί γεννιόταν ο Χριστούλης και μέσα μου το πρώτο ερωτικό σκίρτημα...

Πατριωτάκια,

Χρόνια πολλά και Καλή χρονιά

σπυρος πετρολεκας

"Οι γιορτές των Χριστουγέννων"

"...Από τις παραμονές επικρατούσε οργασμός για καθαριότητα στο χωριό. Οι γυναίκες έφτιαχναν το συνηθισμένο "χριστόψωμο", ένα μεγάλο, ειδικά ζυμωμένο για τη μερα των Χριστουγέννων, γιορτιάτικο ψωμί. Ηταν φτιαγμένο από μια ποικιλία υλικών, που εκτός από την ψιλοκοσκινισμένη ζουλίτσα και σουσάμι, περιλάμβανε μέλι, γλυκάνισο, ζάχαρη, κανέλλα, ροδόνερο, σταφίδες, γαρύφαλλο κλπ. Η επιφάνεια ηταν στολισμένη, τοποθετούσαν δε κι άσπαστα καρύδια ή αμύγδαλα. Έπαιρνες μια φετούλα και τριβόταν στο στόμα σου.
Τα κρέατα κρεμόντουσαν στα τσιγκέλια. Πολλοί έσφαζαν τα χοιρινά. Άλλοι τις Απόκριες. Πανηγύρι το σφάξιμο. Ζεστό νερό στο χαρανί για το ζεμάτισμα. Γέμισμα τα μεγάλα αντερα με πλιγούρι ή τραχανά. Οι κρεατομηχανές, μα και τα κοφτερά μαχαίρια, δούλευαν για να παρασκευασθούν τα νοστιμότατα λουκάνικα, τα οποία κρεμούσαν στο εσωτερικό του τζακιού και γινόντουσαν καπνιστά. Μεζές για το κοκκινέλι. Ενα μερος γινόταν πηχτή στα πιάτα. Τα θυμάμαι απλωμένα στο τραπέζι στη σάλα, που δεν θερμαινόταν. Αλλο κομματι γινόταν γλίνα στα κιούπια. Το υπόλοιπο θα μαγειρευτεί τα Χριστούγεννα για το πλούσιο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, με κρασάκι βέβαια χωρίς περιορισμό.

Τις ημέρες αυτές είχαμε και ένα χαρακτηριστικό γεγονός, που δεν βρίσκεις σε άλλα μέρη. Ειδικά σταλμένος ανθρωπος στον Πειραιά έφερνε τα ενοίκια του κληροδοτήματος του Πετρολέκα, για να γίνει η διανομή στο χωριό. Η δεύτερη δόση δινόταν το Πάσχα. Χαρη στα χρήματα του Πετρολέκα δεν υπήρχε οικογένεια να στερείται των αγαθών της ζωής τις άγιες μέρες. Όλοι μακάριζαν το χωριό για την ευτυχία αυτή, γιατί, πώς να το κάνουμε, υπήρχε φτώχεια στο Ζάρακα.
Ολόκληρη βραδυά η επιτροπή από δυο εκλεγμένα μέλη, με πρόεδρο τον εκαστοτε παπά κατά το κληροδότημα, συσκεπτόταν, μετρούσε, ξαναμετρούσε τα εισοδήματα κάθε σπιτικού. Τις ελιές, τα χαρούπια, τα μεροκάματα αμπέλια, τα γίδια, τους τόκους από τον ιδρώτα στην ξενιτειά. Ανθρώπινο το μέτρημα. Θα έπεφτε βέβαια η επιτροπή και σε λάθος, ας πούμε, εκτίμηση. Τι λάθος όμως; Κάπου κοντά. Και έτσι άρχιζαν διαμαρτυρίες, φωνές, αναστάτωση.
Όχι γκρίνια όμως. Κλείνει η παρένθεση. Στη χαρά τώρα, στην επί γης Ειρήνη.

Πρωί πρωί στην εκκλησία με τα γιορτινά. Δόξα εν υψίστοις Θεω και επί γης Ειρήνη – Χριστός γεννάται δοξασατε, Χριστός εξ ουρανού απαντήσατε - Δι ημάς γαρ εγεννήθη παιδίον νεον ο προ αιώνων Θεός. Και μετά το αντίδωρο. Από την καρδιά τα χρόνια πολλά ο ένας στον άλλο (ακούγεται τωρα το μοτο σουμ;) - και αρχίζει η εβδομάδα για την Πρωτοχρονιά.
Βραδυάζει. Στη γωνιά καίει το καντηλάκι, στο τζάκι κρεμεται το λυχναράκι. Το τζάκι ανάβει. Τριζοβολάει το μπρετι. Ησυχία, γαλήνη, ηρεμία. Περπατάς με το φαναράκι στο δρόμο και μέσα στην σιγαλιά της νύχτας ακούς από όλα τα σπίτια να εκπέμπονται ήχοι τικ τακ. Να διαπερνούν την ατμόσφαιρα, να συνθέτουν αρμονία. Τι ήταν; Τα χτυπήματα με το χαβανόνερο για το σπάσιμο των αμυγδάλων, καρυδιών, το κοπάνισμα της ζάχαρης. Αυτό γινόταν παντού. Προετοιμασία για να γίνουν τα γλυκά για την Πρωτοχρονιά. Κάθε σπίτι άναβε φούρνο για να ψήσει τα μελομακάρονα, τους κουραμπιέδες, τα ραφιόλια - σαμουσαδες. Με κέρασε πριν λίγα χρόνια σαμουσά η Μαρίνα του Γιώργου του Κοσμά και με έφερε σε εκείνα τα χρόνια. Φτιάχνουμε κι εμείς αλλά άλλο ήταν αυτό. Θέλουν να είναι Χαρακιώτικα.
Και τελευταία εφτιαχναν το στολίδι για τα γλυκά, τις δίπλες, τα καλαμάρια. Όταν ρώτησα την αξέχαστη μητέρα μου τι τέχνη θέλουν τα καλαμάρια, μου είπε "να είσαι μαιζεβελος και να δουλεύεις καλά τα δυο πιρούνια όταν ρίχνεις τα κομμάτια από το φύλλο στο μπόλικο βραστό λάδι για να ψηθούν"
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τη νύχτα, τα μεγαλα παλικάρια εγύριζαν στα σπίτια με καλάθια στο χερι. Έλεγαν το

Αφέντη μου πεντάφεντε, πέντε φορές αφέντη
καβαλικεύεις χαίρεσαι, πεζεύεις καμαρώνεις
κι όπου πατεί το μαύρο σου πηγαδια φανερώνεις
πηγάδια, πετροπήγαδα κι αυλές μαρμαρωμένες

Πολλά είπαμε του αφέντη μας ας πούμε της κυράς μας.
Κυρά λιγνή, κυρά ψηλή, κυρά καμαροφρύδα
κυρά μου όταν στολίζεσαι και πας στην εκκλησία
βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι χρώμα
και του κοράκου το φτερό βάζεις καμαροφρύδι.

Πολλά ειπαμε και της κυράς ας πούμε και του γιου μας
Αν έχεις γιο στα γράμματα και γιο εις το ψαλιτήρι
να δώσει ο Θεός κι η Παναγιά να βάλει πετραχήλι.

Πολλά είπαμε του γιοκα μας ας πούμε και της κόρης.
Αν εχεις κόρη όμορφη βάλτην να μας κεράσει.
Πραγματευτής τη γυρευε γυναίκα να την παρει
γυρεύει αμπέλια ατρυγητα, χωράφια με τα στάχυα
γυρεύει και τη Βενετιά μ’ όλα της τα παλάτια.

Σ’αυτό το σπίτι που’ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.
...Επαιρναν τα γλυκά τους, αλλά ετρωγαν και κανένα μεζέ από το στρωμένο τραπέζι και βέβαια το ποτηράκι με το κοκκινέλι.

Ανήμερα την Πρωτοχρονιά τα παιδιά του Σχολείου πήγαιναν γλυκά στους θείους, στο νονό, όλα στον παπά - δασκαλο. Τι θέαμα! Τοποθετημένα τα γλυκα σε πιατέλα, με το στολίδι πάνω τα καλαμάρια και τυλιγμένη η πιατέλα με άσπρη κολλαριστή πετσέτα. Και το κρασί που πήγαινε σε σπιτι για προσφορά, η μποτίλια ήταν τυλιγμένη με κολλαριστή πετσέτα. Επίσης το πρόσφορο στην εκκλησία.
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς δεν παρέλειπα να επισκεφτώ τη θεια-Τάσω και θεια –Μάρω για να πάρω την καλλιχέρα με το μέλι. Να μη ξεχάσουμε αυτή στη σειρά των γλυκισμάτων.

Με τα Θεοφάνεια εκλειναν οι μεγάλες γιορτές. Βεβαια στις παραμονές μεγάλη η χαρά των παιδιών που λέγαμε τα καλαντα. Κάλαντα τα γνωστά. Μόνο τη παραμονή της Πρωτοχρονιάς έσπαγε το συνηθισμένο. Είχαμε στα κάλαντα μια άλλη τόσο ευχαριστη νότα. Πρωί πρωί τα παιδιά από τη Φρέγκρα με τη δυνατή φωνή συνέπαιρναν με το:

Ταχια ταχιά ταχιά ειν’η Αρχιμηνιά
ταχιά είναι και του χρόνου
ταχιά είναι που περπάτησε
ο Κύριος στον κόσμο
(κάποιος πρέπει να το έχει διαφυλάξει αυτό)

Θα ήταν παράλειψη αν δεν σημείωνα εδώ τις δεκάρες και τα πενηνταράκια που παίζαμε, τοποθετώντας τα στο στρογγυλεμένο τόκα από κουβαρίστρα, και δεν μνημόνευα εδώ το φίλο μου το Μίχο,το μεγάλο μου συμπαίχτη.
Δεν αφήναμε γωνιά για γωνιά, υπόστεγα, καμάρες και να με φωνάζει μαυραγάνη-μαυραγάνη..."

από το βιβλίο του Κυριάκου Πέππα
"Χάρακας - απ' όσα θυμάμαι"

Της γενιάς τους το Πολυτεχνείο...

Μη σκοτώνετε τα όνειρά μας... Κάποτε ήσασταν νέοι κι εσείς...

Τώρα κυνηγάτε το χρήμα, νοιάζεστε μόνο για τη βιτρίνα...

Παχύνετε, καραφλιάσατε, ξεχάσατε...

Μόνο πουλάτε και αγοράζετε...

Αγάπη πουθενά, αλήθεια πουθενα...

Μη μας ρίχνετε άλλα δακρυγόνα, εμείς κλαίμε κι από μόνοι μας...

Επιστολή φίλων του Αλέξη

Προσοχή, ΚΙΝΔΥΝΟΣ!!!

Φωτογραφίες που λάβαμε από το σπηλαιολογικό όμιλο "Ποσειδών"

και παρουσιάζουν σημαντική βλάβη στην επαρχιακή οδό Μολάοι - Κυπαρίσσι,

στη θέση "Σταυρός", λίγο μετά το Χάρακα...

Κύριε Νομάρχα, σπεύδε ταχέως!

Σταχυολογήματα

• Μου αρέσει να έχω θέα - αλλά περισσότερο απολαμβάνω να κάθομαι με την πλάτη γυρισμένη σ' αυτή...
• Εάν αδυνατείς να εξηγήσεις τις ιδέες σου στη γιαγιά σου με τρόπο που να μπορεί να τις καταλάβει, τότε δεν γνωρίζεις αρκετά καλά το θέμα σου...
• Η ομορφιά οφείλεται περισσότερο στην αρμονική σχέση ανάμεσα στα στοιχεία μιας σύνθεσης, παρά στα ίδια τα στοιχεία...
• Πάντα να σχεδιάζεις κάτι μελετώντας το στο άμεσα ευρύτερο πλαίσιό του.. Μια καρέκλα, μέσα σ' ένα δωμάτιο.. Ένα δωμάτιο, μέσα σε μια κατοικία.. Μια κατοικία μέσα σ' ενα περιβάλλον.. Ένα περιβάλλον μέσα σ' ένα σχέδιο πόλης..
• Το καλοκαίρι οι άνθρωποι έχουν πλάτος 56 εκατοστά.. Το χειμώνα οι άνθρωποι έχουν πλάτος 61 εκατοστά...

Από το βιβλίο "101 πράγματα που έμαθα στη σχολή Αρχιτεκτονικής"

του Matthew Frederick

16 Ιουλίου 1992

Στο ταβενάκι του "Μπο"-τη

λίγος μεζές, δυο ποτηράκια κρασί και κουβεντολόι...

Μιχάλης "Μαλάτος" και Μήτσος "Καπουρνάρος"

Κώστας "ο Σκίμπης"

"Ασ' τον τρελό στην τρέλα του και μην τον συνεφέρνεις

τι κρύβει μέσα το μυαλό ενός τρελού δεν ξέρεις"

Αθάνατε Κώστα των παιδικών μου αναμνήσεων...

Φίλε μου - γειτονάκι μου, με τη ρίγανη,

το μόνιμο γουργουρητό στο στομάχι και τα γελάδια σου...

Χαμένοι...

Λάκης Σάντας

"Εμείς αγόρι μου είμαστε δρακογενιά. Κοιμηθήκαμε πάνω στο χιόνι κι ανάμεσα στα σκίνα, δεχτήκαμε ιατρικές επεμβάσεις χωρίς αναισθητικό, ζήσαμε στα ξερονήσια και τις φυλακές, μάθαμε ν' αντέχουμε. Δεν προλάβαμε να βγούμε στην κοινωνία και βγήκαμε στην Αντίσταση. Τα οράματα ερχόντουσαν από μόνα τους να σε συναντήσουν..."

"Σου εύχομαι να ζήσεις σε ενδιαφέρουσες εποχές, αυτήν την ευχή δίνουν οι κινέζοι γέροντες προς ένα νεογέννητο"

Ο Λάκης Σάντας, ετών 86 σήμερα, το 1941,

μαζί με το Μανώλη Γλέζο, κατέβασαν τη χιτλερική σημαία

από το βράχο της Ακρόπολης.

Από πρόσφατη συνέντευξή του στο περιοδικό Ε

της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας.

Επιστολογράφος

Όταν ήμουν μαθητής του Δημοτικού, κυρίως όμως του Γυμνασίου στις δεκαετίες 1950 και 1960 είχα αναλάβει μια σοβαρή δουλειά, πολύ συνηθισμένη όμως τότε στα χωριά, αυτή του επιστολογράφου. Ο μπάρμπας μου είχε κάμποσα αγόρια (παιδιά τα λέγανε στο χωριό), που φυσικά στρατεύτηκαν και αργότερα δύο μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Η γραπτή επικοινωνία ήταν η μόνη δυνατή τότε. Οι γραμματικές γνώσεις του μπάρμπα μου ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Με καλούσε λοιπόν να γράψω και να διαβάσω την αλληλογραφία του, πράγμα τιμητικό και υπεύθυνο.

Αφού προμηθευόταν επιστολόχαρτο και φακέλους (στυλό διέθετα εγώ) αποσυρόμασταν στη σάλα (έτσι έλεγαν το νότιο μεγάλο δωμάτιο), όπου υπήρχε το μεγάλο τραπέζι. Ο μπάρμπας άναβε ένα τσιμπούκι, ενώ εγώ ξεκίναγα τα εισαγωγικά που ήταν ένα σταθερό μοτίβο: "Πρώτον ερχομαι για να ρωτήσω για την καλή σας υγεία, μάθετε δε ότι εμείς χαίρομε άκρας υγείας." Συνήθως συνεχίζαμε "έλαβα το γράμμα σας και πολύ συγκινηθήκαμε από τα γραφόμενά σας." Ακολουθούσαν, όπως απαιτούσαν οι κανόνες, ερωτήσεις για το πώς περνάνε, πώς πάνε οι δουλειές, η οικογένεια και άλλα τυπικά. Φυσικά υπήρχαν και προσωπικά θέματα που αναπτύσσονταν. Ακολουθούσε η αναφορά των νέων του αποστολέα (εννοείται όλης της οικογενειας), αλλά και των συγγενών, καθώς και της μικρής μας γειτονιάς. Ο μπάρμπας έδινε συνοπτικά τα θέματα κι εγώ έβαζα την γραφική μου τεχνη να διατυπωθουν σωστά. Προπάντων δε με το κατάλληλο γλωσσικό ύφος για να αποδοθούν όχι μόνο οι πληροφορίες, αλλά και οι σκέψεις και τα συναισθήματα. Συχνά ο μπάρμπας υπαγόρευε με το δικό του τρόπο κάποια σημεία του κειμένου κι εγώ τα μετέφερα στο χαρτί. "Η μάνα σας επεσε από τη σκάλα και παραλίγο να τσακιστεί. Πρέπει να την φτιάξουμε, δεν πάει άλλο." Εδώ υπήρχε υποννοούμενο, να σταλεί έμβασμα για να φτιαχτεί η σκάλα. Το γράμμα ξεχείλιζε από νοσταλγία, συναίσθημα, ευχές και αναφορές ονομαστικά στα πρόσωπα του αποδεκτη. Εκλεινε πάλι με τις τυπικές, τα χαιρετίσματα και το "θα περιμένω με λαχτάρα γράμμα σας." Η γραφή του γράμματος ήταν μια ιεροτελεστία που εξελισσόταν σε μια ατμόσφαιρα συγκίνησης και σοβαρότητας. Αφού τελειώναμε διάβαζα δυνατά το γράμμα κι ο μπάρμπας έλεγε "Πολύ καλά το γράψαμε..."

Ανάλογη, αλλά συντομότερη ηταν η ανάγνωση των επιστολών που λάβαινε. Την παρακολουθούσε η θεία μου. Διάβαζα το γράμμα και με τις κατάλληλες παύσεις και επιτονισμούς. Τα μάτια δάκρυζαν, αλλά και γελούσαν. Ειδικά όταν το γράμμα συνοδευόταν από καποιο χαρτονόμισμα ή και φωτογραφία που την ασπάζονταν με συγκίνηση. Το διάβαζα 2 φορές για να το ευχαριστηθούν.

Τα χρόνια πέρασαν κι όλα αυτά είναι μια μακρινή νοσταλγική ανάμνηση. Γράμματα οικογενειακά δε γράφονται πια αφού υπάρχει και το τηλέφωνο. Εξάλλου οι παλιοί αγράμματοι άνθρωποι δεν υπάρχουν πια, οπότε καταργήθηκαν οι επιστολογράφοι. Ακόμη όμως ηχούν στα αυτιά μου τα λογια που υπαγόρευε ο μπάρμπας μου και ζωντανεύει μπροστά μου η όψη του αυθεντική, με τα θολά του μάτια και το εκφραστικό πρόσωπο. Ζούσε δυνατά τις στιγμές κι εμένα μου άρεσε που συνεργούσα σε μια πράξη σοβαρή και ανθρώπινη, αυτή της επικοινωνίας με το γράμμα, όπου τα αγαπημένα πρόσωπα συνομιλούσαν από μακριά.

Γράφει ο Κώστας Μπατσάκης

(από την εφημερίδα "Τα νέα του Αγίου Δημητρίου")

Ζάρακας - Οδοιπορικό

1.15 μ.μ. - παραλία "Κόχυλα" στην Αριάνα (Σάββατο 25 Οκτώβρη 2008)

Ένα σύννεφο ταξιδεύει βιαστικά - η θάλασσα σκούρα μπλε σπάει στην παραλία...

Η φύση γύρω ήρεμη ξεκουράζεται μετά τη γέννα των καρπών της...

Ένα smart απόμερα - με ένα ζευγαράκι.

Στη σχισμάδα λίγα κυκλάμινα μας ξεπροβοδίζουν.

Καλό Φθινόπωρο

5.30 μ.μ. - Μοναστήρι Ευαγγελίστριας (Σάββατο 25 Οκτώβρη 2008)

Η εικόνα της Παναγίας στον πάνω ναό σε κοιτά στα μάτια.
Γύρω απόλυτη σιωπή - τα νοήματα εκπέμπονται από παντού, δεν εκφράζονται...
Ο πυράκανθος στην αυλή - από γη επαγγελίας.
Το Μυρτώο απέναντι - και το βλέμμα της αδελφής - μια απεραντοσύνη
Το μελομακάρονο με το σπαστο καρύδι - πλασμένο με προσευχές.
"...ότι την ανομία μου εγώ γιγνώσκω και η αμαρτία μου ενώπιόν σου εστί διά παντός."
(πιο οδυνηρή η μετάνοια από την πίστη)
...ναι αδελφή-Ξένη...

Τα του Θεού δεν αποτυπώνονται σε megapixel υψηλής ανάλυσης -
πάνε κατευθείαν στην καρδιά μας και μένουν εκεί αιώνια...

σπυρος πετρολεκας

Η Παναγιώτα Πετρολέκα θυμάται...

"Αυτό το τραγούδι το έλεγε η μητέρα μου, η Χρυσούλα..."
Μια Παρασκευή κι ένα Σαββάτο βράδυ (της τάβλας)

Μια Παρασκευή κι ένα Σαββάτο βράδυ
μάνα μ’ έδιωχνε από τ’ αρχοντικό της
σπίτι για να βρω χωριό να κατοικήσω
φεύγω κλαίοντας φεύγω παραπονιώντας
βρίσκω ένα δεντρί ψηλό σαν κυπαρίσσι
-δέξε με δεντρί ψηλό μου κυπαρίσσι
να οι κλώνοι μου κρέμασε τα άρματά σου
να ο ίσκιος μου πέσε γλυκά κοιμήσου
κι όταν σηκωθείς το νοίκι να πληρώσεις
μια σταλιά νερό στη ρίζα μου να ρίξεις για να δροσιστώ

"Αυτό το τραγούδι μου το τραγούδησε ο άντρας μου, όταν με πρωτογνώρισε και με ερωτεύτηκε..."

Καντάδα Χαρακιώτικη

Εδώ στην Πάνω Γειτονιά έχω κι εγώ να κάνω
μια γλάστρα με βασιλικό θέλω να την ξεκάνω

Εμείς τα δυο αγαπιόμαστε κι όποιος ζηλεύει ας χάσει
της πικροδάφνης το νερό να πιει να μας ξεχάσει

Εσύ από κει μαραίνεσαι κι εγώ από δω λυπούμαι
τάξε κερί στην Παναγιά μήπως κι ανταμωθούμε

Αν θελεις για να σμίξουμε απλώσε μου το χερι
να μη μας ξεχωρίζουνε έτσι με το μαχαίρι

Καλοκαιρινές αναμνήσεις...

Αισθητική... η ηθική του μέλλοντος (Χώρα - Σέριφος 2008)

...που δυο ψυχές δεν βρήκαν καταφύγιο (Άγια Μαρίνα - Σίφνος 2008)

σπυρος πετρολεκας

Αρχιτεκτονική και Χάρακας (2)

γράφει ο Παναγιώτης Νικολαϊδης

Ευαισθησίες πολιτιστικού συλλόγου

Σίφνος 2008

φωτογραφία: Σπύρος Πετρολέκας

Μαθήματα φύσης

Οι καπεταναίοι των βουνών ("Τρέχοντας για την Κορύτα")

Στον Αι-γιάννη... Αύγουστος 2008

φωτογραφία: Παναγιώτης Νικολαϊδης

Χαρακιώτικοι γάμοι - πένθη - μνημόσυνα (Σεπτέμβριος 2008)

ΓΑΜΟΙ
Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΕΤΡΟΛΕΚΑΣ του Ιωάννη και της Παρασκευής (εγγονός του Θεόδωρου και δισέγγονος του μπαρμπα-Διαμαντή "Κοκοσίνη") ενυμφέφθη στις 4-5-2008 στον Ιερό Ναό Ταξιαρχών Κορυδαλλού, την εκλεκτή νεα από τον Κορυδαλλό ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΝΕΣΗ του Ιωάννη και της Κυριακής, ιδιωτική υπάλληλο.

Να ζήσουν ευτυχισμένοι.

ΘΑΝΑΤΟΙ
Στις 13 Ιουνίου απεβίωσε στον Κορυδαλλό Πειραιώς η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΛΥΓΙΖΑΚΗ, σε ηλικία 86 ετών. Η Βασιλική ήταν κόρη του Ιωάννη και της Ελένης Πετρολέκα ("Γιαντσιβίλη"). Τα νεανικά της χρόνια τα έζησε στο Χάρακα, ως μια από τις ωραίες κοπέλες του χωριού που με το ωραίο ντύσιμο και την εμφάνισή της γενικότερα είχε επονομασθεί “Φρειδερίκη”. Παντρεύτηκε στον Πειραια τον Θεόδωρο Αλυγιζάκη, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη.

Αιωνία της η μνήμη.
Στις 4 Ιουλίου 2008 απεβίωσε στον Πειραιά η ΓΑΡΥΦΑΛΛΙΑ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ σε ηλικία 86 ετών. Η Γαρυφαλλιά ήταν κόρη του Γεωργίου και της Θεοδώρας Παπαγεωργίου("Μπακαλούμη"). Έζησε στο χωριό τα νεανικά χρόνια, όπου διακρινόταν για τη σεμνότητά της και τη θρησκευτική της πίστη - μάλιστα ήταν και κατηχήτρια. Είχε μεγάλη έφεση στην τέχνη του κεντήματος. Παντρεύτηκε στον Πειραιά το Χαράλαμπο Γιακουμάκη, ο οποίος δεν έζησε πολλά χρόνια. Παιδιά δεν απέκτησαν.

Αιωνία η μνήμη.

Στις 30 Ιουλίου 2008 απεβίωσε στον Πειραιά και κηδεύτηκε την επόμενη στο Χαρακα ο ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΡΕΠΟΥΣΗΣ σε ηλικία 86 ετών. Ο Βασίλης είχε Χαρακιώτισσα μάνα - τη Μαριώ Πετρολέκα και Κεφαλλονίτικης καταγωγής πατερα. Δυστυχώς έμεινε ορφανός από πατερα σε πολύ μικρή ηλικία κι η μητέρα του τον μεγάλωσε στο χωριό. Έφυγε μικρός για τον Πειραιά όπου δούλεψε σκληρά (μικροπωλητής κλπ.), αλλά με την αξιοθαύμαστη ευφυία του και την απαράμιλλη επιχειρηματική του δραστηριότητα κατόρθωσε να δημιουργήσει μια αξιοζήλευτη οικονομική κατάσταση, αλλά και μια σπουδαία οικογένεια, με την καλή σύζυγο Αννα από το Κυπαρίσσι, με την οποία απέκτησε τρία εκλεκτά παιδιά, όλοι διακεκριμένοι επιστήμονες στην κοινωνία του Πειραιώς. Ο Βασίλης Ρεπούσης προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στο Ιδρυμα Πετρολέκα, ως μέλος και πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής του Ιδρύματος. Αγαπούσε πολύ τους συμπατριώτες, Χαρακιώτες και Κυπαρισσιώτες και περνούσε τα καλοκαίρια του στο χωριό.

Αιωνία του η μνημη.

Στις 21-8-2008 απεβίωσε στον Πειραιά και κηδεύτηκε στο Χάρακα η ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΟΜΙΔΑ σε ηλικία 84 ετών. Με καταγωγή από τα Νειάτα, είχε παντρευτεί στο Γερακα τον Παναγιώτη Ανδρομιδά, αλλά τα περισσότερα χρόνια έζησε στο Χάρακα, όπου ο σύζυγός της υπηρέτησε ως αγροφύλακας. Ταυτίστηκε με το χωριό και εκεί μεγαλωσε τα 3 της παιδιά (2 αγόρια κι 1 κορίτσι που ζουν καλά αποκατεστημένα στον Πειραιά.)

Αιωνία της η μνήμη.

ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
Τους θερινούς μήνες έγιναν μνημόσυνα στον Χάρακα εις ανάπαυση των:
- Αντωνίου Δούκα (επί συμπληρώσει 2 ετών)
- Ελένης Αντωνίου Πετρολέκα (επι συμπληρώσει 6 μηνών)
- Ασπασία Λιουδάκη (επι συμπληρώσει 3 μηνών)
- Βικτωρίας Ελ. Παπαγεωργίου (επί συμπληρώσει 3 ετών)

γράφει ο Θεόδωρος Παπαγεωργίου

Ανοιξιάτικο απόγευμα στο Χάρακα, χρόνια πριν...

Αριστερά η Μαργαρώ η "Μακρού"

με τη ρόμπα την κλαρωτή και τα νιάτα της,

με τη ρόκα, την τουλούπα, το αδράχτι και το σφοντύλι

γνέθει τα χειμωνιάτικα πλεκτά.

Στη μέση η θεια–Μαρίνα η "Κορμαράκαινα",

η μαμή του Χάρακα με τη μαύρη μαντίλα,

με τη σφίγα και την ανέμη βάζει τα μασούρια για τον αργαλειό.

Δεξιά η Ματίνα, η κόρη της πλέκει με τις βελόνες πουλόβερ.
Πίσω κρεμασμένα τα αρμάθια φρέσκα και ξερά.

Μια ολόκληρη βιοτεχνία σε μια αυλή...

Το φυσικό περιβάλλον του Ζάρακα

Ο Ζάρακας, το δυσπρόσιτο βορειοανατολικό άκρο του νομού Λακωνίας, είναι η περιοχή των νότιων απολήξεων του Πάρνωνα. Οι πολλές απότομες ορθοπλαγιές και τα φαράγγια δίνουν την εντύπωση έντονα ορεινού τοπίου ωστόσο το υψόμετρο δεν είναι μεγάλο: η ψηλότερη κορυφή νότια από τα Πήλιουρα μόλις ξεπερνά τα 1300m ενώ στον ευρύτερο Ζάρακα υπάρχουν ακόμα 17 κορυφές με υψόμετρο > 1000m. Οι ανατολικές πλαγιές των βουνών βυθίζονται απότομα στο Μυρτώο πέλαγος ενώ στην έξοδο των φαραγγιών προς την ακτή σχηματίζονται μικρές και μεγάλες χαλικόστρωτες παραλίες παραδείσιας ομορφιάς.
Κύριο βιοφυσικό γνώρισμα του Ζάρακα, γνωστό από τα αρχαία χρόνια, είναι η έλλειψη επιφανειακού γλυκού νερού, γεγονός που αποδίδεται στο ασβεστολιθικό γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής το οποίο δεν συγκρατεί νερό επιφανειακά αλλά «ρουφάει» σαν σφουγγάρι όλες τις επιφανειακές απορροές προς τον υπόγειο υδροφόρο ο οποίος συχνά καταλήγει στην θάλασσα. Τρεις μόνο πηγές αναφέρονται επιβεβαιωμένα από ολόκληρο τον Ζάρακα: στην Πανώβρυση Κυπαρισσίου, στην Κρεμαστή και στο Γκιότσαλι. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ολόκληρη η πρωτογενής παραγωγή της περιοχής περιλαμβάνει και σήμερα αποκλειστικά ξηρικές καλλιέργειες και χρήση στερνίσιου νερού από τις χωμάτινες «λούτσες» που κατασκεύαζαν οι κτηνοτρόφοι για το πότισμα των ζώων στα ορεινά τμήματα της περιοχής.
Η βλάστηση του Ζάρακα απαρτίζεται από βιοκοινότητες προσαρμοσμένες στην έλλειψη νερού για μεγάλο διάστημα του έτους. Οι δασικές εκτάσεις της ενδοχώρας (π.χ. στις λοφώδεις εξάρσεις πλησίον του Αγίου Δημήτρη και τριγύρω από τον Χάρακα) καλύπτονται συχνά από φρύγανα, χαμηλή βλάστηση από ακανθώδεις θάμνους (όπως τα γένη Sarcopoterium, Coridothymus, Euphorbia, Genista) που εμφανίζουν εποχιακό διμορφισμό, αποβάλλουν δηλαδή φύλλωμα κατά την θερινή περίοδο περιορίζοντας έτσι τις απώλειες νερού. Σε μεγαλύτερο υψόμετρο στο όρος Χιονοβούνι εκτείνεται πυκνό δάσος κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica). Αυτό το είδος ελάτης είναι ενδημικό της Ελλάδας (δηλαδή δεν απαντάται πουθενά αλλού στον κόσμο παρεκτός της Ελλάδας) και απαντάται σε ορεινά δάση της ηπειρωτικής χώρας (Μαίναλο, Ερύμανθος, Ταϋγετος, Πάρνηθα και αλλού) και των νησιών Κεφαλονιά και Εύβοια. Το ελατόδασος στο Χιονοβούνι συνιστά το νοτιότερο όριο της συνολικής γεωγραφικής κατανομής του είδους στην Ελλάδα και επομένως στον κόσμο. Συγκεκριμένες μετρήσεις για τα οικολογικά χαρακτηριστικά του δάσους δεν υπάρχουν αν και θα ήταν σημαντικό να διερευνηθεί στο πλαίσιο π.χ. ενός διδακτορικού αν η γεωγραφική του απομόνωση έχει οδηγήσει σε κάποια ιδιαίτερα οικολογικά γνωρίσματα που το διαφοροποιούν σε σύγκριση με άλλα, πλησιέστερα σε ανθρώπινους πληθυσμούς, ελατοδάση. Πάντως, το δάσος αυτό παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί:
α. δεν υφίσταται δασοπονική εκμετάλλευση επομένως οικολογικά χαρακτηριστικά όπως η διασπορά, η αναγέννηση, η ηλικιακή κατανομή των δέντρων και η βιοποικιλότητα αναμένεται ότι επηρεάζονται αποκλειστικά από φυσικές διαδικασίες και όχι από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις
β. στην περιοχή του Κυπαρισσίου, το δάσος παρουσιάζει τάσεις επέκτασης σε ασυνήθιστα χαμηλό υψόμετρο: κατά τόπους τα έλατα έχουν εισχωρήσει στους ελαιώνες
γ. ο δυσπρόσιτος χαρακτήρας του δάσους το καθιστά δυνητικό καταφύγιο για είδη ζώων ευάλωτα στην ανθρώπινη παρουσία

Μεγάλες εκτάσεις στο οροπέδιο της Κρεμαστής, στα Πήλιουρα, στην Μπαμπάλα και αλλού περιλαμβάνουν εγκαταλελειμμένες καλλιέργειες. Σύμφωνα με εμπειρικές μαρτυρίες για το στάρι, «…..δεν υπήρχε χώρος κατάλληλος που δεν σπερνόταν. Αν κάποιος γύριζε στην περιοχή, ακόμα και στις πλαγιές των βουνών, θα παρατηρούσε ότι όπου υπήρχε γη με λίγο χώμα σπερνόταν. Οι πλαγιές είναι γεμάτες με πέτρινα πεζούλια (δαμάκια)…..»[1]. Σήμερα οι καλλιέργειες αυτές έχουν εγκαταλειφθεί και οι παλιές πεζούλες αποικίζονται σιγά-σιγά από είδη της άγριας χλωρίδας και σε αρκετές περιπτώσεις δασώνονται. Σε πολλά σημεία της ενδοχώρας πάντως είναι ακόμα ορατές οι πεζούλες που ξεχώριζαν μεταξύ τους μικρά χωραφάκια με φτενό χώμα στα οποία στηρίχτηκε η επιβίωση δεκάδων κατοίκων στα χωριά της ενδοχώρας.

Στα φαράγγια, σε πλαγιές εκτεθειμένες στην βροχή και σε μεγαλύτερο υψόμετρο παρατηρούνται πυκνοί θαμνώνες με χαρουπιές (Cercis siliquastrum), πουρνάρια (Quercus coccifera), αγριελιές (Olea europaea), σχίνο (Pistacia lentiscus), σπάνια βελανιδιές (Quercus spp). Πρόκειται για τους Μεσογειακούς θαμνώνες ή αλλιώς μακία βλάστηση ή αείφυλλα πλατύφυλλα τα οποία αποτελούν τον πιο εκτεταμένο δασικό τύπο στα χαμηλά υψόμετρα της ηπειρωτικής Ελλάδας. Οι αδιάφοροι για πολλούς (εξαιτίας της συχνότητας εμφάνισής τους) και σκονισμένοι το καλοκαίρι Μεσογειακοί θαμνώνες μετατρέπονται σε πολύχρωμο βοτανικό παράδεισο την άνοιξη όταν πλημμυρίζουν από λουλούδια όπως οι ίριδες, οι παπαρούνες, τα ανοιξιάτικα κυκλάμινα, οι τουλίπες, οι κρόκοι και οι σπάνιες ορχιδέες….

Από την χερσόνησο του Μαλέα αναφέρονται εξήντα δύο (62) ενδημικά είδη για την χλωρίδα από τα οποία δεκαπέντε (15) απαντώνται μόνο στην νότια Πελλοπόνησο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο δενδρόκεδρος (Juniperus drupacea), ένα ασιατικό δέντρο με μοναδική γνωστή περιοχή εξάπλωσης στην Ευρώπη τον Πάρνωνα. Συστάδες του δενδρόκεδρου απαντώνται και νότια από τα Πήλιουρα, σε υψόμετρο πάνω από τα 800m.

Λιγότερα στοιχεία είναι γνωστά για την πανίδα: στην περιοχή έχουν καταγραφεί ή έχει εκτιμηθεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον 3 ζευγάρια σπιζαετού (Hieraaetus fasciatus), 1 – 2 ζευγάρια χρυσογέρακου (Falco biarmicus), 4 – 10 ζευγάρια μπούφου (Bubo bubo) καθώς και φιδαετός (Circaetus gallicus). Στην ακατοίκητη βραχονησίδα Δασκαλιό υπάρχει αποικία κορμοράνων (Phalacrocorax aristotelis) και στο εσωτερικό του όρμου του Γέρακα ξεκουράζονται κατά την μετανάστευση πάπιες, βουτηχτάρια και κύκνοι. Στα ελατοδάση έχουν καταγραφεί δύο είδη δρυοκολαπτών (Picus viridis και Dendrocopus major). Το μοναδικό επικίνδυνο για τον άνθρωπο κατά το δάγκωμα φίδι στον Ζάρακα είναι η οχιά (Vipera ammodytes). Όσον αφορά τα μεγάλα θηλαστικά, τo τσακάλι (Canis aureus) έχει πιθανόν εξαφανιστεί από την περιοχή αλλά η Μεσογειακή φώκια (Monachus monachus) έκανε πρόσφατα την επανεμφάνισή της στο Κυπαρίσσι αν και δεν έχει εξακριβωθεί αν όντως φώλιασε στην περιοχή ή ήταν περαστική.

Το τοπίο στον Ζάρακα είναι πραγματικά γοητευτικό: στην ενδοχώρα εντυπωσιάζει το βραχώδες και μεγαλόπρεπο οροπέδιο της Κρεμαστής, σαν εικόνα από την «Άγρια Δύση» με Μεσογειακούς όρους ωστόσο. Για όσους ορειβατούν, μια βόλτα στα ελατοδάση θα αποτελέσει έξοχη εμπειρία. Το πέλαγος όπως το αντικρίζει κάποιος από τον Σταυρό στον Χάρακα μοιάζει να αγγίζει τον ουρανό και να γίνονται ένα στον ορίζοντα. Και όποιος ταξιδεύει στην θάλασσα παράλληλα με την ακτογραμμή θα συνεπαρθεί από την εικόνα των κορυφών που ξεπροβάλλουν η μία μετά την άλλη καθώς και τις πλαγιές των βουνών που κατρακυλούν προς το πέλαγος, αφήνοντας, σαν ίχνη, κατά τόπους ονειρεμένες παραλίες: η περιοχή από τον Φωκιανό μέχρι την Μονεμβάσια αποτελεί ίσως εκείνο το παραθαλάσσιο τμήμα με τις μικρότερες ανθρωπογενείς επεμβάσεις σε σύγκριση με την υπόλοιπη Αν. Πελοπόννησο.

Ελάχιστες ενδείξεις υπάρχουν για εκτεταμένες δυσμενείς ανθρωπογενείς επιπτώσεις στην περιοχή: κάποιες ανησυχίες για υπερβόσκηση αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη εφόσον η σημερινή κτηνοτροφία στον Ζάρακα υπολείπεται κατά πολύ εκείνης κατά τα μέσα του 20ου αιώνα ή ίσως και παλαιότερα. Δεν υπάρχουν μετρήσεις που να υποδεικνύουν ανθρωπογενώς προσκληθείσα ρύπανση στην θάλασσα. Η δε τουριστική ανάπτυξη κυρίως στο Κυπαρίσσι και στον Γέρακα έχει μέχρι στιγμής διατηρήσει τις υφιστάμενες χρήσεις γης στο μεγαλύτερο τμήμα των οικισμών. Στην Μπαμπάλα ή στον Ντάμο, στο Λιμάνι Γέρακα ή στην Βρύση, ο Ζάρακας διατηρεί πολλές φυσικές ομορφιές που μπορεί ο καθένας να απολαύσει!

γράφει η Κέλλη Παπαπαύλου, βιολόγος Msc Οικολογία

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Aλεξάκη Ε. (1985): Ζάρακας, Σειρά: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, Εκδόσεις ΜΕΛΙΣΣΑ, σελ. 40
Ηλιόπουλος Π. (2006): Κυπαρίσσι Λακωνίας. Το χωριό μου, Εκδόσεις ΜΝΗΜΕΣ, σελ.165
Μπούσμπουρας, Δ., (2007): Καταγραφή στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος του Δήμου Ζάρακα και προτάσεις για την προστασία – διαχείριση και ανάδειξή του, σελ. 139, Δήμος Ζάρακα.
[1] Απόσπασμα από το βιβλίο «Κυπαρίσσι Λακωνίας. Το χωριό μου», Π.Ηλιόπουλος, 2006, εκδόσεις ΜΝΗΜΕΣ

Λυχνάρι - Τεύχος 12-13 - Ιανουάριος-Ιούνιος 1990

...Πατριωτάκια αράζω για 10 ημέρες σε μια απόμερη παραλία στη Σέριφο

Καλή αντάμωση

Χάρακας ...άνωθεν

"Όταν κοιτάς (το Χάρακα) από ψηλά

μοιάζει η γη με ζωγραφιά...

Μοιάζουν τα σπίτια με σπιρτόκουτα,

μοιάζουν μηρμύγκια οι ανθρώποι,

το μεγαλύτερο ανάκτορο

μοιάζει μ' ένα μικρούλι τόπι"

"Κι όλοι αυτοί που σε πικράνανε

από ψηλά αν τους κοιτάξεις

θα σου φανούνε τόσο ασήμαντοι,

που στη στιγμή θα τους ξεχάσεις..."

Γεώργιος Π. Λάββας (1935-2006) - In memoriam

Την 4η Νοεμβρίου 2006 εκοιμήθη εις τας Αθήνας, κατόπιν μακράς και επώδυνης νόσου, ο ομότιμος καθηγητής και ακαδημαϊκός Γεώργιος Λάββας.
Ο ταπεινός στο φρόνημα και χαμηλών τόνων γλυκύς αυτός άνθρωπος, ο διαπρεπείς επιστημόνων και σοφός διδάσκαλος στους τομείς της Αρχιτεκτονικής, της μάχιμης Αρχαιολογίας και της Επικοινωνίας, των τριών, όπως έλεγε ο ίδιος, "μοιραίων και θηλυκών οντοτήτων" της ζωής του, ο οποίος τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις. Είναι άλλωστε ενδεικτικές αρκετές αναφορές των Μ.Μ.Ε. για την απώλεια του.

Ο Γ. Λάββας γεννήθηκε το 1935 στη Ρηχέα Λακωνίας. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών και Αρχιτεκτονική στο ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Ζυρίχης, όπου και υπηρέτησε στη συνέχεια ως ερευνητής στο ινστιτούτο Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο ίδιο Πολυτεχνείο.

Δίδαξε ιστορία και Θεωρία της Αρχιτεκτονικής στις Η.Π.Α. και αρχαία Ελληνική Πολεοδομία στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Διετέλεσε καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας, Ρυθμολογίας και ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) (1992) και της Ιστορίας της Τέχνης και Πολιτισμικής Κληρονομιάς στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (1994-2002).
Υπήρξε τακτικό μέλος της ακαδημίας Αθηνών στην τάξη των γραμμάτων και καλών τεχνών και ιδρυτής του Γραφείου Αρχιτεκτονικών ερευνών, αντεπιστέλλον μέλος επιστημονικών Εταιριών.
Στα 30 και πλέον χρόνια της ακαδημαϊκής του πορείας ως καθηγητής σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, αλλά και ως ερευνητής, έδωσε μάχες ανάμεσα σε αλλά για τη διάσωση της Άνω Πόλης στη Θεσσαλονίκη, του κόλπου του Ναβαρίνου και τη διατήρηση της ελληνορθόδοξης παρουσίας στους Αγίους Τόπους, ενώ ιδιαίτερης σημασίας είναι το έργο του με την ιδιότητα του εμπειρογνώμονος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, για την προστασία και αναστύλωση των ελληνορθόδοξων μνημείων της Παλαιστίνης (17-8-2000): κατά την 20ετή σχεδόν θητεία του στους Αγίους τόπους έβγαλε εις πέρας, μεταξύ άλλων, την αποκάλυψη του σημείου της "Σταυρώσεως επί του φρικτού Γολγοθά", με ανασκαφική έρευνα.
Ως πρόεδρος και μέλος ελληνικών οργάνων - Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ), Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΕΣΜΑ), Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ) κ.ά. - για τη συντήρηση μεγάλων μνημειακών συγκροτημάτων από το 1974 έως σήμερα, έδωσε αγώνες για τη διάσωση μνημείων και την καλλιέργεια της συνείδησης των πολιτών σε θέματα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Ο Γ. Λάββας έγραψε για το Κάθισμα της Παναγίας, το οποίο θεωρούσε ως το τρίτο στη σειρά σημασίας χριστιανικό προσκύνημα της Παλαιστίνης, μετά τον ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα και τη βασιλική της Βηθλεέμ. Τούτο βρέθηκε τυχαία κατά τη διαπλάτυνση του δρόμου Ιεροσολύμων-Βηθλεέμ για την απογραφή. Επ’ αυτού δε εκτίσθη ο οκταγωνικός ναός περί τα μέσα του 5ου αιώνα.

Ο Γ. Λάββας ανέλαβε, αλλά δεν έφερε εις πέρας, την κατασκευή ενός προστατευτικού κελύφους ελαφράς δομής, αλλά επιμελημένης και συμβολικής αρχιτεκτονικής μορφής, η οποία θα κάλυπτε τα ευρήματα, προσφέροντας τα σε άμεση θέα στους επισκέπτες, αλλά και προφυλάσσοντάς τα, τόσο από τις καιρικές συνθήκες, όσο και από άλλους κινδύνους. Παράλληλα είχε προτείνει την ανέγερση παρεκκλησίου και άλλες εξυπηρετήσεις (πάρκινγκ, περίπτερο κ.λπ.), ώστε το κάθισμα της Παναγίας να διαμορφωθεί σε αρχαιολογικό πάρκο κ.ά.

Ο Γ. Λάββας είχε και ιδιαίτερο σύνδεσμο με το οικουμενικό πατριαρχείο. Προ ετών είχε αναφέρει στο γράφοντα το ακόλουθο περιστατικό: Μίαν πρωία, όταν νέος τότε καθηγητής εξέταζε μετά του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηνόδωρου Α’, τα σχέδια του ναού του Αγίου Παύλου Γενεύης, τα οποία του είχαν ανατεθεί μετά από τα σχέδια Γ. Βεντούρα, Α. Πασσαδαίου και Π. Μυλωνά, ο Πατριάρχης του είπε "Τώρα θα πάτε στην Ελλάδα και θα κτίσετε ναούς." "Όχι Παναγιότατε», του απάντησε ο καθηγητής. "Δεν θα με αφήσουν." Έτσι και έγινε. Ο Γ. Λάββας κατόρθωσε όμως μετά του Spiess Wegmuller να κτίσει το ναό του εν Chambesy Ορθόδοξου Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ένα μνημείο το οποίο θεωρείται από τα αξιοθέατα της Γενεύης, πράγμα αξιοσημείωτο. Μια προσπάθεια αξιομίμητη ανανέωσης της νεοελληνικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής από την αποτελμάτωση που βρίσκεται. Κι η προσπάθεια αυτή εξήρθη από ειδικούς.

Τούτων ούτως εχόντων ουδόλως πρέπει κανείς να απορεί δια την άλλωστε όχι φερέλπιδα κατάστασιν της συγχρόνου νεοελληνικής εκκλησιαστικής τέχνης, η οποία δυστυχώς, εν ονόματι του λειτουργικού της χαρακτήρος, ο οποίος όμως ταυτοχρόνως τυγχάνει διαχρονικά και δυναμικός, και συμβαδίζουσα προς τας marketing θεωρίας των ημερών μας, έχει εκβιομηχανοποιηθεί.
Και ερωτώμεν: Δικαιούμεθα διαρκώς να παγώνομεν τον εσχατολογικόν χαρακτήρα της εικόνος μορφολογικά; Ας αφουγρασθούμεν τι λέγει επί του προκείμενου ο πολυδιάστατος καλλιτέχνης Β. Παπαδαντωνάκης: "Χωρίς υπέρβαση δεν γίνονται βήματα προς τα εμπρός…Στη Φιλοσοφία και την Τέχνη η αμφισβήτηση είναι αιωνία πρακτική."
Αλλά κυρίως ο μακαρίτης Γ. Λάββας:

"Η δική μας εποχή δεν θα αφήσει στίγμα στην ιστορία του πολιτισμού ως εσωτερική, οντολογική έκφραση δική της, αφού καταφεύγει σε μορφολογικά δάνεια άλλων εποχών. Πότε θα βρεθεί ο εμπνευσμένος αρχιτέκτονας του καιρού μας, ο οποίος με την ευλογία της εκκλησίας και την παράδοση μέσα του, θα συλλάβει τα νέα ερεθίσματα μέσα στην εποχή μας… Γιατί είναι ασφαλώς μια ανοιχτή πρόκληση να επιτύχουμε σήμερα ένα νέο θρησκευτικό υπερβατισμό στη ναοδομία και την αγιογραφία με τα νέα διαφανή υλικά."
"...Γέμισε η Ελλάδα από νεο-παραδοσιακά χωριά και σπίτια. Αυτό βέβαια δεν αποτελεί διάσωση της ιστορικής μνήμης, αλλά πρόκειται περισσότερο για τύψεις συνειδήσεως και υποκατάστατα του χαμένου αυθεντικού και παραδοσιακού"

"...εκεί βρίσκεται η μεγάλη παρανόηση, ότι δηλαδή αντιγράφοντας τα παλιά, νομίζουμε ότι κερδίζουμε την ιστορική μνήμη, η οποία δεν υπάρχει, έχει χαθεί ήδη μαζί με το φορέα της, είτε είναι αρχιτεκτόνημα ή γενικά πολιτιστικό αγαθό που έφερε τη μνήμη της αυθεντικής εποχής."

Το κύκνειο ίσως πάντως άσμα του, στο οποίο τον στήριξε από την πλευρά του όσο μπορούσε ο γράφων, φαίνεται ότι ήταν τα ελκυστικά του σχέδια για τον ιερό ναό του Αγ. Αντρέου στο συγκρότημα Mediterranean Cosmos του οικουμενικού Πατριαρχείου στο Μπασίς του Δήμου Θεσσαλονίκης. Αυτά από την πρόσοψη του ναού δίδουν – τουλάχιστον κατά τον γράφοντα - την εντύπωση ενός απογειούμενου αεριωθουμένου αεροπλάνου στην άκρη του οποίου υψούται ο σταυρός. Ασφαλώς μια μεγαλειώδης και πνευματική σύλληψη. Δυστυχώς όμως, και ιδίως τα πρωταρχικά σχέδια, αυτά εκ πολλών και ποικίλων λόγων όπως οικονόμων, κυρίως δε δήθεν σεβασμού της βυζαντινής παραδόσεως, δεν κατέστη δυνατόν να υλοποιηθούν κτισθέντος εις τον χώρων αυτόν ενός ασχέτου προς την μοντέρνα ρυθμολογία των κτιρίων του περιβάλλοντος του κατά τα συνήθη νεο-βυζαντινό ρυθμό ναού.

Ο Γ. Λαββας, έχοντας βαθιά αντίληψη της βυζαντινής παράδοσης και της πολιτισμικής κληρονομιάς των Ελλήνων, δεν έμεινε σε αυτήν, αλλά θέλησε να την προβάλλει στον σύγχρονο κόσμο, συγχρόνως όμως δίδοντας σ’ αυτήν μια νέα πνοή και τούτο μάλιστα με κάποια ερωτική αμετροέπεια. Και τούτο είναι ένα από τα σημαντικότερα μηνύματα του. Γι’αυτό και δεν είχε άδικο Γ. Πανούσης όταν είπε: "Ο Γιώργος Λάββας ήταν ένας σύγχρονος ακαδημαϊκός άντρας που ήρθε πριν από τον καιρό του και έφυγε πριν από την ώρα του."

Το πλούσιο συγγραφικό του έργο, παρά το ανασκαφικό και το αρχιτεκτονικό, περιλαμβάνει πολλές μονογραφίες και άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες.
Αιωνία του η μνήμη.

γράφει ο Δρ. Αθανάσιος Παπάς,

Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως και Θείρων

Εφημερίδα "Ο Πολίτης"

Λυχνάρι - Τεύχος 2 (Ιούλιος 1987) - Η γελοιογραφία μας

Χωρίς σχόλια...

Εφημερίδα "Νέα Καλιφόρνια" Αμερικής - 1971

Χρήστος Χελιώτης - Σωτήρης Ροβάτσος

ΦΙΛΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΔΩΡΗΤΑΙ

Είναι εις όλους γνωστόν ότι όλαι σχεδόν αι πόλεις και τα χωρία της Ελλάδος έχουν ευεργετηθεί από τους κατοίκους των – ιδίως από τους κατοικούντας εις το εξωτερικόν – και έχουν αποκτήσει πολλά κοινωφελή εργα – σχολεία, εκκλησίες, δρόμους, νερά, ωρολόγια κλπ.
Ένα από τα χωριά αυτά είναι και ο Χάρακας της Β.Α. Λακωνίας.

Πρώτη ευεργεσία εγένετο προς το χωριό αυτό προ πολλών ετών υπό του αειμνήστου Δημητρίου Ροβάτσου, Ιδρυτού της καθ’ όλην την Ρουμανίαν γνωστής εταιρείας "FABRICA ROVATSOU". Ο αειμνήστου ανήγειρε ένα μοντέρνο και όμορφο σχολείο, εις ανάμνησιν της προώρως θανούσης μικράς θυγατρός του.

Ακολούθησαν κατόπιν αι δωραιαί του αειμνήστου Γεωργίου Λέκα, του Ιδρυτού της πρώτης εν Αμερική εισαγωγικής εταιρείας "Λεκας και Δρίβας" εν Νέα Υόρκη. Η πρώτη ευεργεσία του αειμνήστου ήτο η δαπάνη δια την βελτίωσιν του παλαιού και πολύ στενού βατοδρόμου από του ορεινού Χάρακος, προς το παραθαλάσσιον χωρίον Κυπαρίσσι, ιδίως εις την βραχώδη και επικίνδυνον θέσιν "Σταυρός". Επίσης εις μεγάλην βοηθειαν δια την ανέγερσιν της νέας εκκλησίας του χωριού, εις αντικαταστασιν της υπό του σεισμού καταστραφείσης παλαιάς.

Η μεγαλυτέρα ευεργεσία του αειμνήστου Γεωργ. Λέκα είναι η δωρεά προς το χωριό, ενός κτιρίου εις κεντρικήν θέσιν του Πειραιώς, εκ των εισοδημάτων του οποίου να συντηρούνται οι άποροι του χωριού και οι γέροντες.

Προ ολίγων ετών οι κάτοικοι του χωριού απεφάσισαν να αντικαταστήσουν το μονώροφον αυτό κτίριον με ένα μοντέρνο οκταώροφον μέγαρον, διά μεγαλύτερον εισόδημα, και να ομοιάζει προς τα άλλα μεγάλα μέγαρα της περιφερείας. Αλλά η ανέγερσις ενός τοιούτου μεγάρου απαιτούσε πολλά εκατομμύρια δραχμών. Η εν Πειραιεί υποεπιτροπή υπό τον κ. Σωτήρον Ροβάτσον εζήτησε από τους απανταχού Χαρακιώτας όπως όσοι δύναται να δανείσουν το ποσόν ΑΤΟΚΩΣ διά να εκτελεσθεί το έργον. Πράγματι οι Χαρακιώτες της περιφέρειας Αθηνών – Πειραιώς προσέφεραν αρκετα ώστε να αρχίσει το έργον. Επίσης και εκ του εξωτερικού όσοι ηδυνήθησαν έκαμαν το καθήκον των. Εξ Αμερικής, το μεγαλύτερο δάνειον το προσέφερε ο εν Σαν Φρανσίσκω εγκατεστημένος κ. Χρήστος Χελιώτης.

Κατά την μακράν διάρκειαν της ανεγέρσεως του κτιρίου η υπό τον Σωτήριον Ροβάτσον Επιτροπή αντιμετώπισε πολλά εμπόδια και προβλήματα, αλλά με καρτερίαν και υπομονήν τα αντιμετώπισε. Ιδίως εθαυμάσθη η επιμονή του Σωτήρου Ροβάτσου δια τον οποίον οι κάτοικοι ομολογούν ότι: "Εάν δεν υπήρχε ο Σωτήρος δεν θα εγείνετο το κτίριο."

Όπως έχομεν γράψει, η αγαθή τύχη έφερεν εις την Περιφέρειάν μας, από εβδομάδων, τον φιλογενή Χαρακιώτην κ. Σωτ. Ροβάτσον, προς τον οποίον οι εδώ συμπατριώται του επιφύλαξαν εγκαρδίους εκδηλώσεις αγάπης και μεγάλας τιμητικάς –συγκινητικάς-δεξιώσεις. Εις την ανωτέρω φωτογραφίαν εικονίζονται: Ο πρωτεργάτης κ. Σωτήρος Ροβάτσος και ο γενναιόδωρος κ. Χρήστος Χελιώτης. Τους συγχαίρομεν ιδιαιτέρως.

Οι φτερωτοί εραστές

Χαρακιώτικα στιγμιότυπα - 9 Αυγούστου 2008

Άποψη του χωριού από τη "Λάκιζα" - 07.23 π.μ.

Τρυφερό στιγμιότυπο μπόμπιρα - θεατή δρώμενων στην πλατεία - 07.42 μ.μ.

Χάρακας by night - 11.47 μ.μ.

Τις στιγμές αποθανάτισε ο Παναγιώτης Νικολαϊδης

Φωτογραφία - Ντοκουμέντο

Τούτη τη φωτογραφία - ντοκουμέντο (στην οποία διακρίνεται δεξιά ο ευεργέτης Γεώργιος Ν. Πετρολέκας στην κηδεία του πατέρα του) μου την είχε φέρει ο αείμνηστος Πάνος Πετρολέκας (Πανούλης), στα πλαίσια μιας προσπάθειας που κάναμε μαζί με το Θεόδωρο Παπαγεωργίου να συλλέξουμε ιστορικό και φωτογραφικό υλικό από τη ζωή και τη δράση του ευεργέτη, ώστε να εκδοθεί αντίστοιχο λεύκωμα. Τη δημοσιεύω για να θυμίσω σε όλους τους Χαρακιώτες ότι έχουμε δικαιώματα γραπτά από το Ίδρυμα, μα έχουμε και υποχρεώσεις άγραφες απέναντι στον ευεργέτη.

σπυρος πετρολεκας

παπα-Δημήτρης Πέππας

Αναμένουμε την έγκριση της χωροθέτησης από την εκκλησία και τη σύμφωνη γνώμη της Διαχειριστικής Επιτροπής του Ιδρύματος για την οικονομική ενίσχυση εκτέλεσης του έργου.

Επίσης, ευελπιστούμε για τη βοήθεια του Δήμου, μα πιο πολύ πιστεύουμε στους Χαρακιώτες και τις Χαρακιώτισσες που τον είχαν δάσκαλο επί 36 ολόκληρα χρόνια, ενώ ήταν παράλληλα και ιερέας στην ενορία του Χάρακα, εκείνα τα δύσκολα χρόνια (1915-1951).

Όλοι πρέπει να βοηθήσουμε για την κατασκευή ενός αδριάντα, σαν ελάχιστο φόρο τιμής στον αείμνηστο παπα-Δημήτρη...

Αντάμωμα στην Πλατεία του χωριού

Πρώτη σειρά από αριστερα:Διαμαντής Πετρολέκας, Κωσταντινος Πετρολέκας (γιατρός), Μαρίνα Πετρολέκα, κοριτσάκια, Ειρήνη Πετρολέκα, Μαρίνα Παπαγεωργίου, Σταματίνα Πριφτάκη (Μάρκαινα), Κυριακούλα Β. Πετρολέκα, Γεώργιος Πετρολέκας (αδερφός γιατρού)

Δεύτερη σειρά από αριστερά:
Δημήτρης Πριφτάκης, Λεωνίδας Πριφτάκης, Κωσταντίνος Πετρολέκας (Φάντες), Παναγιώτης Παπαγεωργίου (Γκιόζης), Γεώργιος Πετρολέκας (Σολωμός), Μητσολιάμπης, Λευτέρης Παπαγεωργίου, γυναίκα(;), Ελένη του Φάντε, Ειρήνη Παπαγεωργίου, Χρυσάνθη Παπαγεωργίου, Ματίνα Φ. Ροβάτσου, Ελένη Λ. Πριφτάκη, Μητσολιάμπαινα, Τασία Πριφτάκη, Βασίλειος Πετρολέκας, Μαριγώ Παπαγεωργίου, Ματίνα Ξαστερούλη, Θεοδώρα Ιω. Πετρολέκα, Ελένη Πετρολέκα (του Σολωμού), Ματίνα Ιω. Πριφτάκη, Βικτωρία Παπαγεωργίου, Μαρία Θ. Ροβάτσου, Γιώργος Ν. Παπαγεωργίου, αγοράκι (;)

Τρίτη σειρά από αριστερά:
Θεμιστοκλής Παπαγεωργίου, Στάθης Κόκκορης, Μήτρος Ξαστερούλης, Αντώνης Πριφτάκης (Ντάργας), Γιώργος Ελευθ. Παπαγεωργίου, Νικος Ιω. Πριφτάκης, Παναγιώτης Πριφτάκης (Αμερικάνος), αγόρι(;), Δαμιανός Πετρολέκας, Χριστίνα Λαμπρου Πριφτάκη, Βασιλική Γ. Πριφτάκη.

5 Ιουνίου - Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης - Μάρω Βαμβουνάκη

"Αγιορείτης Γέροντας για την δύναμη της προσφοράς, την άγια ουσία του "δίνω" και του "δίνομαι": Aν δώσεις στον άλλον ένα αμπέλι να το ξεχάσεις. Αν όμως εκείνος σου χαρίσει ένα τσαμπί σταφύλι από το αμπέλι που του χάρισες, μην το ξεχάσεις ποτέ."

"Τα θαύματα θυμώνουν όταν δεν τα πιστεύεις."

"Όλοι παραμερίζουν μπροστά σε εκείνον που ξέρει καλά πού πηγαίνει."

"Οι τρεις δαίμονες του νου: η ανοησία,η δειλία,η αδράνεια."

"Μόνο όποιος μπορεί να αγαπά είναι καλά. Έχει το παν. Εκείνος που δεν μπορεί να αγαπά, όση αγαπη κι αν του προσφέρουν, κλαίγεται και τρώγεται. Τίποτε δεν τον γεμίζει."

"Κάθε ανώτερο άτομο μας φέρνει αντιμέτωπους με τις ελλείψεις και τα αδύνατα σημεία μας."

"Μια ψυχή νερόβραστη, ένας νους πλαδαρός δεν έχει ανάγκη Θεό για να βολεύεται. Ο Θεός ξεβολεύει."

"Μόνο μια φλογερή, ασυμβίβαστη, απελπισμένη καρδιά μπορεί να μπει ειλικρινά στη σκληρή περιπέτεια της απόλυτης αγάπης."

"Η ταπείνωση είναι εξαφάνιση του δυνάστη εγωισμού και εμφάνιση της καθαρής ανάλαφρης ψυχής ,της πνοής-αύρας του Θεού μέσα μας."

"Παολο Κοελο : Όταν επιθυμείς κάτι πάρα πολύ, όλο το σύμπαν συνομωτεί για να το πετύχεις."

"Ντοστογιέφσκι: H ομορφιά θα σώσει τον κόσμο."

"Ό,τι μας στέλνει ή επιτρεπει να μας συμβεί ο Θεός για το καλό μας συμβαίνει."

"Μεσω της μεγάλης τεχνης αποδεικνύεται πως και στο χειρότερο, στο ασχημότερο ζει απόκρυφη η σταγόνα της σωτήριας ομορφιάς."

"Και στο φριχτότερο να θέλω και να μπορώ να βρίσκω το ωραίο που είναι φυτεμένο εντός του. Την πνοή του δημιουργού του, τη φλέβα του παραδείσου που από παντού διερχεται, πότε φανερή, πότε θαμμένη κατω από το προφανές."

"Η αληθινη ωραιότητα αποδεικνύει ότι η ζωή αξίζει."

"Η ομορφιά αποσβολώνει τον ανθρωπο, όπως ο έρωτας: Γιωργος Σεφέρης"

"Γέροντας Παϊσιος: Πας σε μια περιοχή, σε ένα κήπο απ’εξω και συναντάς μια μύγα. Τη ρωτάς -έχει εδώ κάπου λουλούδια;- -Α μπα σου-, απαντάει. -Τι λουλούδια, εδώ εχει μόνο κοπριές, βρωμιές, σκουπίδια, ακαθαρσίες έχει.
Ρωτάς και μια μέλισσα: -Μήπως βρίσκονται εδώ κοντά ακαθαρσίες; -Α όχι απαντά. Εδώ έχει λουλούδια, πολλά λουλούδια, μαργαρίτες, γιασεμιά, ζουμπούλια, ρόδα…
Ας ακολουθήσουμε το βλέμμα της μέλισσας κι ας μας περιτριγυρίζουν μύγες. Κυρίως τότε χρειάζεται η καλή αντίσταση."

Τα αποσπάσματα επέλεξε η Αγγελική Βασιλείου - Πετρολέκα

Ζεϊμπέκικο: Ο Μοναχικός Θρήνος

Το ζεϊμπέκικο δύσκολα χορεύεται. Δεν έχει βήματα είναι ιερατικός χορός με εσωτερική ένταση και νόημα που ο χορευτής οφείλει να το γνωρίζει και να το σέβεται.Είναι η σωματική έκφραση της ήττας. Η απελπισία της ζωής. Το ανεκπλήρωτο όνειρο. Είναι το «δεν τα βγάζω πέρα». Το κακό που βλέπεις να έρχεται. Το παράπονο των ψυχών που δεν προσαρμόστηκαν στην τάξη των άλλων.
Το ζεϊμπέκικο δεν χορεύεται ποτέ στην ψύχρα ει μη μόνον ως κούφια επίδειξη. Ο χορευτής πρέπει πρώτα «να γίνει», να φτιάξει κεφάλι με ποτά και όργανα, για να ανέβουν στην επιφάνεια αυτά που τον τρώνε. Η περιγραφή της προετοιμασίας είναι σαφής: "Παίξε, Χρήστο, το μπουζούκι, ρίξε μια γλυκιά πενιά, σαν γεμίσω το κεφάλι, γύρνα το στη ζεϊμπεκιά" (Τσέτσης).
Ο αληθινός άντρας δεν ντρέπεται να φανερώσει τον πόνο ή την αδυναμία του, αγνοεί τις κοινωνικές συμβάσεις και τον ρηχό καθωσπρεπισμό. Συμπάσχει με τον στίχο ο οποίος εκφράζει σε κάποιον βαθμό την προσωπική του περίπτωση, γι' αυτό επιλέγει το τραγούδι που θα χορέψει και αυτοσχεδιάζει σε πολύ μικρό χώρο ταπεινά και με αξιοπρέπεια. Δεν σαλτάρει ασύστολα δεξιά κι αριστερά, βρίσκεται σε κατάνυξη. Η πιο κατάλληλη στιγμή για να φέρει μια μαύρη βόλτα είναι η στιγμή της μουσικής γέφυρας, εκεί που και ο τραγουδιστής ανασαίνει. Ο σωστός χορεύει άπαξ, δεν μονοπωλεί την πίστα. Το ζεϊμπέκικο είναι σαν το «Πάτερ Ημών». Τα είπες όλα με τη μία.
Τα μεγάλα ζεϊμπέκικα είναι βαριά, θανατερά: "Ίσως αύριο χτυπήσει πικραμένα του θανάτου η καμπάνα και για μένα. (Τσιτσάνης)", "Τι πάθος ατελείωτο που είναι το δικό μου, όλοι να θέλουν τη ζωή κι εγώ το θάνατό μου. (Βαμβακάρης)"

Το ζεϊμπέκικο δεν σε κάνει μάγκα*, πρέπει να είσαι για να το χορέψεις. Οι τσιχλίμαγκες με το τζελ που πατάνε ομαδικά σταφύλια στην πίστα εκφράζουν ακριβώς το χάος που διευθετεί η εσωτερική αυστηρότητα και το μέτρο του ζεϊμπέκικου.Το ζεϊμπέκικο δεν χορεύεται σε οικογενειακές εξόδους ή γιορτές στο σπίτι, απάδει προς το πνεύμα. Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν κουτσούβελα που κυκλοφορούν τριγύρω παντελώς αναίσθητα. Είναι χορός μοναχικός. Όταν το μνήμα χάσκει στα πόδια σου, ο τόπος δεν σηκώνει άλλον. Είναι προσβολή να ενοχλήσει μια ξένη κι απρόσκλητη παρουσία. Γι' αυτό κάποιοι ανίδεοι αριστεροί διανοούμενοι ερμήνευσαν την επιβεβλημένη ερημία του χορού με τα δικά τους φοβικά σύνδρομα, αποκάλεσαν το ζεϊμπέκικο «εξουσιαστικό χορό», που περιέχει, δήθεν, μια «αόρατη απειλή». Είδαν, φαίνεται, κάποιον σκυλόμαγκα να χορεύει και τρόμαξαν. Όμως, και έναν κυριούλη αν ενοχλήσεις στο βαλσάκι του, κι αυτός θα αντιδράσει.

Το ζεϊμπέκικο δεν είναι γυναικείος χορός. Απαγορεύεται αυστηρώς σε γυναίκα να εκδηλώσει καημούς ενώπιον τρίτων, είναι προσβολή γι' αυτόν που τη συνοδεύει. Αν δεν είναι σε θέση να ανακουφίσει τον πόνο της, αυτό τον μειώνει ως άντρα και δεν μπορεί να το δεχτεί. Και στο μάτι δεν κολλάει. Μια γυναίκα δεν είναι μάγκας, είναι θηλυκό ή τίποτα. Κι ένας άντρας, πρώτα αρσενικό και μετά όλα τ' άλλα. Αυτό είναι το αρχέτυπο. Κι αν το εποικοδόμημα γέρνει καμιά φορά χαρωπά, η βάση μένει ακλόνητη. Εξαιρούνται οι γυναίκες μεγάλης ηλικίας που μπορεί να έχουν προσωπικά βάσανα: χηρεία ή πένθος για παιδιά. (Κι όμως είδα σπουδαίο ζεϊμπέκικο από δύο γυναίκες, τη Λιλή Ζωγράφου, που αυτοσχεδίαζε έχοντας αγκαλιάσει τον εαυτό της από τους ώμους με τα χέρια χιαστί σαν αρχαία τραγωδός και μια νεαρή πουτάνα σε ένα καταγώγιο των Τρικάλων, πιο αυτεξούσια απ' όλους τους αρσενικούς εκεί μέσα.)

Η μεγάλη ταραχή είναι οι χωρικοί. Σε πλατείες χωριών, με την ευκαιρία του τοπικού πανηγυριού ή άλλης γιορτής, κάτι καραμπουζουκλήδες ετεροδημότες χορεύουνε ζεϊμπέκικο στο χώμα, προφανώς για να δείξουνε στους συγχωριανούς τους πόσο μάγκες γίνανε στην πόλη. Οι άνθρωποι της υπαίθρου δεν έχουν μπει στο νόημα κι ούτε μπορούν να εννοήσουν. Τα δικά τους ζόρια είναι κυκλικά, έρχονται, περνάνε και ξαναέρχονται σαν τις εποχές του χρόνου. Δεν είναι όλη η ζωή ρημάδι. Γι' αυτό χορεύουν εξώστρεφα, κάνουν φούρλες, σηκώνουν το γόνατο ή όλο το πόδι, κοιτάνε τους γύρω αν τους προσέχουν, χαμογελάνε χορεύοντας. Μιλάνε με τον Θεό των βροχών και του ήλιου, όχι τον σκοτεινό Θεό του χαμόσπιτου και των καταγωγίων.
Δεν γίνεται καν λόγος για το τσίρκο που χορεύει επιδεικτικά, σηκώνει τραπέζια με τα δόντια και ισορροπεί ποτήρια στο κεφάλι του. Ή τη φρικώδη καρικατούρα ζεϊμπέκικου που παρουσιάζουν οι χορευτές στις παλιές ελληνικές ταινίες και προσφάτως στα τηλεοπτικά σόου. Το ζεϊμπέκικο είναι κλειστός χορός, με οδύνη και εσωτερικότητα. Δεν απευθύνεται στους άλλους. Ο χορευτής δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον. Περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του, τον οποίο τοποθετεί στο κέντρο του κόσμου. Για πάρτη του καίγεται, για πάρτη του πονάει και δεν επιζητεί οίκτο από τους γύρω. Τα ψαλίδια, τα τινάγματα, οι ισορροπίες στο ένα πόδι είναι για τα πανηγύρια. Το πολύ να χτυπήσει το δάπεδο με το χέρι «ν' ανοίξει η γη να μπει». Και, όσο χορεύει, τόσο μαυρίζει. Πότε μ' ανοιχτά τα μπράτσα μεταρσιώνεται σε αϊτό που επιπίπτει κατά παντός υπεύθυνου για τα πάθη του και πότε σκύβει τσακισμένος σε ικεσία προς τη μοίρα και το θείο.

Τα παλαμάκια που χτυπάνε οι φίλοι ή οι γκόμενες καλύτερα να λείπουν. Ο πόνος του άλλου δεν αποθεώνεται. Το πιο σωστό είναι να περιμένουν τον χορευτή να τελειώσει και να τον κεράσουν. Να πιούνε στην υγειά του, δηλαδή να του γιάνει ο καημός που τον έκανε να χορέψει.

Ειπώθηκε πως το ζεϊμπέκικο σβήνει. Ο αρχαϊκός χορός της Θράκης που τον μετέφεραν οι ζεϊμπέκηδες στη Μικρά Ασία και τον επανέφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες του 1922 έχει ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο, δεν έχει θέση σε μια νέα κοινωνία με άλλα αιτήματα και άλλες προτεραιότητες. Μπορεί και να γίνει έτσι. Αν χαθούν η αδικία, ο έρωτας και ο πόνος, αν βρεθεί ένας άλλος τρόπος που οι άντρες θα μπορούν να εκφράζουν τα αισθήματά τους με τόση ομορφιά και ευγένεια, μπορεί να χαθεί και το ζεϊμπέκικο. Όμως βλέπεις μερικές φορές κάτι παλικάρια να γεμίζουν την πίστα με ήθος και λεβεντιά που σε κάνουν να ελπίζεις όχι απλώς για τον συγκεκριμένο χορό, αλλά για τον κόσμο ολόκληρο.

* Ο μάγκας είναι άντρας σεμνός, καλοντυμένος και μοναχικός. Δεν είναι επιδεικτικό κουτσαβάκι και αλανιάρης. Όπως αναφέρεται και στο Μείζον Ελληνικό Λεξικό, «μάγκας: έξυπνος και με συμπεριφορά που ταιριάζει σε άντρα».

Διονύσης Χαριτόπουλος, Τα Νέα, 14/9/2002

Παλιό και το ξέθαψα μήπως δώσω αφορμή για συζήτηση πάνω σ' ένα θέμα που βρίσκω άκρως ενδιαφέρον. Στα περισσότερα προσωπικά συμφωνώ με τον συγγραφέα. Αν θέλετε, το συζητάμε...

σπύρος πετρολέκας

Πετρολέκεια 2008

Τα "Πετρολέκεια", που έχουν καθιερωθεί πριν από χρόνια, με εκδηλώσεις πολιτιστικές, θεατρικές, αθλητικές κλπ., εφέτος εορτάστηκαν με ιδιαίτερα πλούσιες εκδηλώσεις, για τα 80 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου ευεργέτη του Χάρακα ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΙΚ. ΠΕΤΡΟΛΕΚΑ.

Άρχισαν το Σαββατο 19 Ιουλιου 2008, με Αρχιερατικό μμημόσυνο εις μνήμην του Ευεργέτη, λειτουργούντος του Παναγιώτατου Μητροπολίτου μας κ. Ευστάθιου, οπου έλαβαν μέρος πολλοί ιερείς (Αρχιμανδρίτης π. Γερασιμος - Αρχιερατικός Επίτροπος Μολάων, π. Θεολόγος - εφημέριος Χαρακα, π. Αναστάσιος - εφημέριος Μαρκοπουλου Ωρωπού - κι οι 3 Χαρακιώτες - π. Χρήστος - εφημέριος Παντανάσσης, π. Χαράλαμπος - εφημέριος Κυπαρισσίου, π. Νικόλαος - εφημεριος Λαμπόκαμπου.

Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στον αδριάντα του Ευεργέτη και κατάθεση στεφάνων από τον Παναγιώτατο, από τη δήμαρχο Ζάρακα κα Παναγιώτα Πριφτάκη - Χατζηγρηγορίου. Επίσης παρευρέθηκε και 0 εκλεκτός Μολαίτης, που πάντα τιμά τέτοιες εκδηλώσεις, κ. Μοσχοβάκος, καθώς και πολλοί απ’ τις γύρω περιοχές (Μολάοι, Κυπαρίσσι, Λαμπόκαμπος κλπ.).

Τη Θεία Λειτουργία ελάμπρυνε και η υπέροχη Βυζαντινή χορωδία του Εθνικού Ωδείου Σπάρτης, με χοράρχη τον π. Νικόλαο Τσάκο.

Την Κυριακή το βράδυ στην πλατεία του χωριού έγινε παράσταση κουκλοθέατρου για τους μικρούς θεατές. Τη Δευτέρα ζήσαμε μια καταπληκτική βραδιά στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Τριών Ιεραρχών, με σολίστ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: θεατρικό εργαστήρι και Πεμπτη: παράσταση κουκλοθέατρου, με παιχνίδια θεατρικά,τραγούδια κλπ.

Την Κυριακή 27 Ιουλιου θεατρική παρασταση με το έργο "Φον Δημητράκης" του Δημήτρη Ψαθά, από τη θεατρική ομάδα του καλλιτεχνικού μουσικού συλλόγου "ο Ποιμενικος Αυλός". Σημειώνεται πως ο καλλιτεχνικός συλλογος "ο Ποιμενικός Αυλός", με πρόεδρο την κα Χούσου, αποτελείται από 58 άτομα και ανήκει στην ενορία του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου, στην οποία Ιερατικός προϊστάμενος, καθώς και καθοδηγούμενος της Ιεράς Μονής των Αγίων Πατέρων Νικαιας, είναι ο αρχιμανδριτης π. Πολύκαρπος Δημητριάδης.

Τη Δευτέρα 28 Ιουλίου καλλιτεχνικό πρόγραμμα με εντεχνα και παραδοσιακά τραγούδια και παραδοσιακούς χορούς από τη χορωδία και τα χορευτικά συγκροτήματα του καλλιτεχνικού μουσικού συλλόγου "ο Ποιμενικός Αυλός" και τελείωσε το 11ήμερο των εκδηλώσεων την Τρίτη 29 Ιουλίου, με παραδοσιακούς χορούς από παιδιά του Χαρακα, με τη φροντίδα της Χαρακιώτισσας Ματούλας Παπαγεωργίου.

Γράφει ο Θεόδωρος Παπαγεωργίου

Αρχιτεκτονική και Χάρακας (1)

Θα ξεκινήσουμε με μια γενική επισήμανση.
Η παρουσίαση που θα κάνουμε για την αρχιτεκτονική του χωριού μας δεν θα έχει την αυστηρή δομή που έχει ένα βιβλίο. Θα στηρίζεται σε τέσσερις βασικές ενότητες, οι οποίες θα επαναλαμβάνονται με ελεύθερο τρόπο, έτσι ώστε σαν κομμάτια ενός παζλ θα συντίθενται ένα-ένα νοητά και θα δημιουργούν την τελική εικόνα – την εικόνα του Χάρακα.

Οι επικρατέστεροι αρχιτεκτονικοί τύποι, οι επικρατέστεροι τρόποι κατασκευής, οι ελεύθεροι χώροι και οι επιπρόσθετες κατασκευές αποτελούν τους τέσσερις άξονές μας, οι οποίοι θα αποτυπώνονται στην συνείδησή μας με ένα χρώμα.
Το χρώμα του φόντου της πινακίδας παρουσίασης θα αντιστοιχεί με κάθε ενότητα για κατανόηση και γρήγορη αναζήτηση. Η σχέση χρώματος και ενότητας προσδιορίζεται στον παρακάτω πίνακα:

Ειναι ικανοί όμως οι χώροι αυτοί να καλύψουν σήμερα τις απαιτήσεις μας;
Η απάντηση είναι σχετική και έχει να κάνει με τα κριτήρια που θέτει ο καθένας... Παραδοσιακός τρόπος ζωής στο χωριό ή ζωή σε περιβάλλον χωριού με συνθήκες οργάνωσης του χώρου ίδιες με της πόλης; Η επιλογή είναι καθαρά προσωπική...
Ένα είναι σίγουρο: ότι η λειτουργική οργάνωση των παραδοσιακών σπιτιών ενδυναμώνει τις σχέσεις των ανθρώπων και αυτό διότι οι χώροι “επιβάλλουν” την συνύπαρξή τους. Ας θυμηθούμε, εμείς που πάμε στο χωριό περιοδικά..., πόσες φορές κοιμηθήκαμε, ξυπνήσαμε, φάγαμε, κουβεντιάσαμε όλοι μαζί (με την οικογένεια μας, τα ξαδέρφια, τους θείους, τον παππού και την γιαγιά) και ίσως αυτό να μας κάνει να αναρωτηθούμε για το τι επιζητούμε κάθε φορά που επισκεπτόμαστε τον τόπο καταγωγής μας...

γράφει ο Παναγιώτης Νικολαϊδης

(φοιτητής Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ)

Ο γάμος του Ταστσιβίλη

2 Σεπτέμβρη 1962, μεσημεράκι...

Επιστρέφοντας το συμπεθεριό από τη Φρέγκρα,

μετά το γάμο του Τάσου Πετρολέκα

και της Αντωνιάς του Γιώργη Μανίκη

Στο πλάνο, από αριστερά διακρίνονται:

Ο Σταμάτης του Γιωργάκη και η θρυλική του "μούλα" με τις καβαλικάδες

Εγώ, καβάλα με παρασόλι (ομπρέλα)

και γυαλιά σκούρα, δανεισμένα από "Αθηναίες" Χαρακιώτισσες.

Η τσάντα αγορασμένη από τους Μολάους, το εμπριμέ φόρεμα ραμμένο από τη θεια-Φιλιά.

Πιο πίσω η Φρόσω της θεια-Μαργαρώς με καπελαδούρα

και με αγωγιάτη το Μιχάλη το "Μαλάτο".

Ακόμα πιο πίσω ο Γιάννης ο "Πούπιζας", η νύφη κι ο γαμπρός

και τέλος η κουμπάρα που τους στεφάνωσε, η Γιώτα του "Μπουκάλη".

Επιστρέφουμε στο Χάρακα, η νύφη πετάει την κουλούρα στο σπίτι του γαμπρου

και μετά γλέντι όλο το βράδυ στην Πλατεία του χωριού

και την άλλη μέρα στο σπίτι της κουμπάρας.

την ιστορία της φωτογραφίας διηγείται

η Παναγιώτα Πετρολέκα (του "Μαστέχα")

Πρότυπο αναπαλαίωσης οικίας

Το σπίτι της Μαρίας του "Σακκή",

με νέους ιδιοκτήτες τον Πρόδρομο και τη Μαρίνα Λουκίδη

(παιδιά της Άννας του "Γιωρτσιβίλη")

Πρότυπο αναπαλαίωσης οι παρεμβάσεις

και ο σεβασμός στον οικιστικό περιβάλλοντα χώρο.

........................................

Ο Δημήτρης Πικιώνης είχε πει κάποτε:

"Τα λιθόστρωτα είναι τα υποδήματα των οικισμών

και η αρχιτεκτονική η φορεσιά τους"

Απαντήσεις Δελτίου 1 - Νίκος Παπαγεωργίου (Καραμελάς)

1. Τo «γέννημα και θρέμμα»

2. Οι στιγμές που ζούσαμε στις «τούρλες» [πρόχειρο καλύβι] στο βουνό.
Ο ύπνος στο στρώμα από ρείκια και σκίντα, απάνω μας ριγμένο το καπερώνι και ο αέρας που σφύριζε μέσα στις τρύπες του ξερότοιχου.

3. Κανένα πρόβλημα δε θα υπήρχε αν όλοι μας παραμερίζαμε το ατομικό συμφέρον προς όφελος του χωριού. Επίσης οι επιτροπές πρέπει να φροντίζουν για περισσότερα έργα που θα ομορφαίνουν το χωριό και να βοηθούν πιο πολύ τους μόνιμους Χαρακιώτες που μένουν στο Χάρακα όλο το χρόνο.

4. Θα έλυνα το πρόβλημα του νερού και θα έφτιαχνα τα αμπέλια να βγάζουν πάλι το ξακουστό χαρακιώτικο κοκκινέλι.

5. i. Δημήτρης Πέππας - ο δάσκαλος και παπάς, στυλοβάτης του χωριού στα χρόνια της φτώχειας (αξέχαστη θα μου μείνει η μοιρασιά κάθε Κυριακή μετά τη λειτουργία, των πρόσφορων στις φτωχές οικογένειες του χωριού).
ii. Κωνσταντίνος Πετρολέκας (ο μπαρμπαγιατρός)

iii. Δαμιανός Πετρολέκας - ο επί 22 χρόνια Πρόεδρος του Χάρακα, αξέχαστος για τα έργα του και για τη προσφορά φιλοξενίας σε κάθε ξένο που περνούσε από το χωριό.
iv. Λευτέρης Παπαγεωργίου (κουτσολεφτέρης)
v. Σωτήρης Ροβάτσος

Τα μαγαζιά του Χάρακα

- Καλή τύχη για το Χάρακα το οτι υπήρχε και υπάρχει μαγαζί χειμώνα - καλοκαίρι. Είναι το μαγαζί του ΝΙΚΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (Καρανάσου). Ο Νίκος, ένας νέος άνθρωπος, άφησε την πόλη των Μεγάρων πριν από αρκετά χρόνια - εργαζόταν στη ΔΕΗ - και εγκαταστάθηκε στο Χάρακα, συνεχίζοντας την επαγγελματική παράδοση του παππού του (Νικόλα) και του πατέρα του (Τάσου). Προ ολίγων ετών ανακαίνισε εκ βάθρων το παλιό μαγαζί και το διαμόρφωσε σε σύγχρονο και λειτουργικό. Παρέχει μεγάλη υπηρεσία στο χωριό καθόσον εκτός από ταβέρνα με τις ποικιλίες της (ψητά, γκόγκες, καλτσούνια κ.λ.π.) έχει και είδη μπακαλικής και κυρίως είναι ο τόπος συνάντησης των ολίγων νέων του χωριού τον χειμώνα που επικρατεί η απόλυτη ερημιά.
Ευχόμεθα να είναι καλά αυτός κι η οικογένειά του (δυο αγόρια) και να συνεχίσει να δίνει ζωή στο χωριό, ιδίως το χειμώνα.

- Η καλή τύχη μεγαλώνει για το χωριό, γιατί λειτουργεί τώρα και δεύτερο μαγαζί. Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΕΛΙΩΤΗΣ του Θεόδωρου και της Αγγελικώς, επιτυχημένος ΣΕΦ σε μεγάλα ξενοδοχεία των Αθηνών, της Κρήτης, της Ρόδου κλπ., παίρνει τη μεγάλη απόφαση: Εγκαταλείπει την πρωτεύουσα και εγκαθίσταται στο χωριό. Ενοικιάζει το μαγαζί του Γιάκοβα στην πλατεία, που πριν δύο χρόνια είχε ο Παναγιώτης Τραϊφόρος (τα καλοκαίρια), το ανακαινίζει με παραδοσιακό τρόπο και πολύ μεράκι, και το μετατρέπει σε ένα πολύ όμορφο μαγαζί, με σύγχρονες εγκαταστάσεις (συσκευές κουζίνας, ψυγεία, καθίσματα κλπ.).
Οι γνώσεις κι οι εμπειρίες του Γιάννη στο αντικείμενο αυτό προοιωνίζουν επιτυχημένη πορεία, ώστε να δικαιωθεί για την απόφασή του, αν και το οικονομικό μέρος ήταν δεύτερο που μέτρησε στην απόφασή του - το πρώτο ήταν η μεγάλη του αγάπη για το χωριό, η ηρεμία της ζωής σε αυτό και η επιθυμία προσφοράς στους συγχωριανούς.
Του ευχόμαστε καλές δουλειές, με υγεία και με μια ...νύφη!!!

γράφει ο θεόδωρος παπαγεωργίου

Προσωπικό Μουσείο Γεωργίου Πετρολέκα

Προς:
Διαχειριστική Επιτροπή
Ιδρύματος ΠΕΤΡΟΛΕΚΑ

ΘΕΜΑ: Οικία ευεργέτη Γεωργίου Πετρολέκα και μετατροπή της
σε Προσωπικό Μουσείο του Ευεργέτη και του κληροδοτήματος Πετρολέκα

Μετά από συνεννόηση που είχαμε μαζί σας παλαιότερα, σχετικά με την αναστήλωση της οικίας που γεννήθηκε ο ευεργέτης του Χάρακα ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΛΕΚΑΣ, έχουμε να σας αναφέρουμε τα παρακάτω:

Επικοινωνήσαμε με ένα μεγάλο αριθμό κληρονόμων του συγκεκριμένου ακινήτου και της γκρεμισμένης οικίας και συμφώνησαν να επιτρέψουν την αναστήλωσή της, με δαπάνες του Ιδρύματος ΠΕΤΡΟΛΕΚΑ, και τη μετατροπή του σε Προσωπικό Μουσείο του ευεργέτη και του κληροδοτήματος.
Παρακαλούμε να επικοινωνήσετε με το νομικό σύμβουλο του Ιδρύματος, προκειμένου να συντάξει τα απαιτούμενα παραστατικά που πρέπει να υπογράψουν οι κληρονόμοι και να καθορίσει τις υπόλοιπες διαδικασίες – εφόσον βέβαια η Διαχειριστική Επιτροπή του Ιδρύματος συμφωνεί με την ανωτέρω παρέμβαση.

Είμαστε στη διάθεση της Επιτροπής για κάθε διευκρίνιση.

Νέα Σμύρνη, 16 Ιουλίου 2008

θεόδωρος παπαγεωργίου
σπύρος πετρολέκας

Σοβαρές βλάβες στον Προφήτη Ηλία

ΠΡΟΣ

- 5η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ
- ΔΗΜΟ ΖΑΡΑΚΑ

KOIN:
- Ιερά Μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης
- Ίδρυμα Πετρολέκα
- Εφημέριο Ενορίας Χάρακα

ΘΕΜΑ : Σοβαρές Βλάβες στον Βυζαντινό Ναό του Προφήτη Ηλία
Κατά την επίσκεψη μου στις 22 Ιουνίου στον ιερό ναό του Προφήτη Ηλία στον οικισμό του Χάρακα του Δήμου Ζάρακα, διαπίστωσα την ύπαρξη σοβαρών βλαβών στον φέροντα σκελετό (θόλος ναού), στο τέμπλο του ναού και σε άλλου χώρους - με πιθανότερη αιτία το σεισμό - που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.

Ειδικότερα απαιτείται αυτοψία από ειδικό συνεργείο, άμεσα μέτρα προφύλαξης, έλεγχος επικινδυνότητας προσπέλασης και παραμονής στον χώρο επισκεπτών, δυνατότητα τέλεσης λειτουργίας στην εορτή του ναού στις 20 Ιουλίου και τέλος εκτέλεση όλων των απαιτούμενων έργων αποκατάστασης των ζημιών.

Σημειωτέον ότι ο ανωτέρω ναός ευρίσκεται μέσα στον οικισμό της «Παλαιοχώρας» και περιλαμβάνει λείψανα μεσαιωνικής εγκατάστασης, έναν ακόμη βυζαντινό ναό, τέσσερα ερειπωμένα κτίρια οχυρωματικού χαρακτήρα, έναν βυζαντινό πύργο, στέρνες και ερειπωμένα κτίσματα.

Πρόκειται για σημαντικό Αρχαιολογικό Χώρο που σε συνδυασμό με το φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής, επιβάλλεται να προστατευτεί και να αναδειχθεί με καθορισμό ζωνών προστασίας.

Θεωρώ ότι απαιτείται ΑΜΕΣΑ να γίνει εκτίμηση των ζημιών, η αναγκαία μελέτη αναπαλαίωσης και η χρηματοδότηση των έργων αποκατάστασης από Υπουργείο Πολιτισμού, Δήμο Ζάρακα, Ίδρυμα Πετρολέκα, ιδιώτες χορηγούς κ.α.

Μάλιστα, το Ίδρυμα Πετρολέκα το 2005 με δική του χρηματοδότηση (περίπου 7.000€) και σε άριστη συνεργασίας με το 5ο γραφείο Ε.Β.Α. Μονεμβάσιας προχώρησε, για τον ανωτέρω αρχαιολογικό χώρο, στις ακόλουθες παρεμβάσεις :
Βελτίωση υφιστάμενου μονοπατιού.
Περίφραξη όλου του αρχαιολογικού χώρου.
Διευθέτηση λιθοσωρών.
Εργασίες καθαρισμού του χώρου και τοποθέτηση πληροφοριακών πινακίδων.

Απαιτείται η δραστηριοποίηση άμεσα όλων μας, προς αποφυγή πιθανού ατυχήματος και προτού οι επιπτώσεις στο χώρο γίνουν μη αναστρέψιμες.

Υ.Γ. : Συνυποβάλλω φωτογραφικό υλικό

Νέα Σμύρνη 24/06/2008

σπύρος πετρολέκας