Λυχνάρι - Τεύχος 5 - Απρίλιος-Ιούνιος 1988 (Λεξιλόγιο Τοπικών Λέξεων)

1. ανακλανιέμαι = τεντώνομαι νωχελικά
2. αποκαής = ο φούρνος που έχει καεί την προηγούμενη
3. αρίδα = το πόδι
4. αντζαϊλα = ακαταστασία
5. αχαμνός = αδύνατος
6. βερέμης = καχεκτικός, πολύ αδύνατος
7. βίκα = η στάμνα
8. γκλουκιά - γκλούκι = η γουλιά
9. γκουμουράδα = μεγάλος σωρός από πέτρες
10. κάλια = καβάλα στον ώμο
11. κατσαμπάνια = πολλά πράγματα, ήδη νοικοκυριού
12. κουλιόστρα = το πρώτο γάλα της "λεχώνας" κατσίκας
13. κουτσουμπέλι = μικρό κούτσουρο από τις ρίζες
14. μουνούχι = ευνουχισμένος τράγος
15. μούστρα = η τρεχάλα
16. μουρχούτα = πήλινο, βαθύ πιάτο
17. μπούρδα = μεγάλο τσουβάλι για καρπούς
18. σέμπρος = ο συνέταιρος σε αγροτικές δουλειές
19. σκαρίζω = βγάζω το κοπάδι για βοσκή
20. σκουμαρίδα = μισόξερο σύκο
21. σόμπολα = μικές, λείες πέτρες, χαλίκια
22. στούμπος = μικρή, σφαιρική πέτρα
23. ταμάχι = πλεονεξία, πολλή δούλεια
24. τόλοσι = ο πλάστης για το άνοιγμα των φύλλων
25. τσάχαλα = μικρά, ξερά κλαδιά για προσάναμμα
26. τσουράπια = οι μάλλινες, πλατιές κάλτσες
27. φλόμος = καπνός
28. φουσκί = η κοπριά των ζώων
29. φουρίκι = το αυγό που μένει συνεχώς στη φωλιά
30. χαράρι = πολύ μεγάλο τσουβάλι για μεταφορά άχυρου

γράφει ο Θεόδωρος Παπαγεωργίου

η περιοδεία του Νομάρχη...


"Επί τέλους! Ύστερα από 110 χρόνια ελεύθερης ζωής εγνωρίσαμε και μεις τον άνθρωπο που μας διευθύνει από τη Σπάρτη. Ο Νομάρχης κ. Παπαγιαννάκος μας εχάρισε την ευχαρίστηση αυτή κι αυτό είναι προς έπαινό του. (...)
Στις 25 του Μάη, και ώραν 9ην πρωινήν, αφίχθη στο Κυπαρίσσι, προερχόμενος εκ Μονεμβασίας ο Νομάρχης Λακωνίας κ. Παπαγιαννάκος, συνοδευόμενος κι από το μηχανικό Κοινοτήτων κ. Καφετζόπουλον. Από πολύ πρωί το χωριό σημαιοστόλιστο παρουσίαζε πανηγυρική όψη. Στην εξέδρα όπου επρόκειτο να γίνει η αποβίβασις του κ. Νομάρχου, είχε στηθεί μεγάλη αψίς με τις λέξεις «Καλώς ήλθατε». Από πολύ ενωρίς είχε συγκεντρωθεί στην εξέδρα αρκετός κόσμος αναμένοντας την άφιξη του κ. Νομάρχου.
Μόλις το βενζινόπλοιον έφθασε, ο κ. Νομάρχης απεβιβάσθη αμέσως , τον υπεδέχθησαν δε οι τοπικές αρχές του χωριού. Πρώτος τον προσεφώνησε ο Πρόεδρος της Κοινότητος Κυπαρισσίου, κ. Ελευθέριος Πολυχρονίου, αμέσως δε μετά τούτον, ο δάσκαλος του χωριού κ. Ζαραβίνος, ο οποίος ηυχήθη στον κ. Νομάρχη το ως «ευ παρέστη». (...)
Μετ’ ολίγην ώραν ο κ. Νομάρχης ανεχώρησε διά το Χάρακα, όπου τον ανέμενε εξίσου ενθουσιώδης υποδοχή. Από ενωρίς πολλοί κάτοικοι του Χάρακος, καθώς και των γύρω χωριών, τα κοινοτικά συμβούλια των κοινοτήτων Χάρακος, Ρηχιάς, Κρεμαστής και Λαμποκάμπου, ανέμεναν την άφιξη του κ. Νομαρχου. Ο "Σταυρός", καθώς και ολόκληρο το χωριό, είχε σημαιοστολισθεί καταλλήλως. Ο πάντα ακούραστος πρόεδρος του Χάρακος κ. Δαμιανός Πετρολέκας είχε κατέβει στο Κυπαρίσσι, προς προϋπάντησιν. Στας 12:12 μ.μ. έφθασε ο κ. Νομάρχης, μετά της συνοδείας του, επιβαίνοντες ζώων. Την άφιξή του πρώτος εχαιρέτησεν ο ιεροδιδάσκαλος Χάρακος κ. Δημήτριος Πέππας , τονίσας ότι «διά πρώτη φοράν επισκέπτεται ανώτερος κρατικός υπάλληλος το ορεινόν τμήμα του Χάρακος.»
Κατόπιν, η γραμματεύς της κοινότητος του Ζάρακος, διδα Μαρίνα προσέφερεν στον κ. Νομάρχη ανθοδέσμην. Επίσης ανθοδέσμην προσέφερε εκ μέρους των παρατεταγμένων μαθητών και η μικρή μαθήτρια Σοφία Δημ. Παπαγεωργίου, συνοδεύσασα αυτήν με τα εξής λόγια: «Εξ ονόματος του Δημοτικού Σχολείου Χάρακος, σας προσφέρω το μπουκέτο αυτό με τα ολίγα άνθη του αγόνου τόπου μας, προς ένδειξιν σεβασμού και αγάπης προς την εθνοσωτήριον ημών Κυβέρνησιν, και παρακαλούμεν υμάς, όπως διαβιβάσητε εις τον μεγάλον μας βασιλιά και εις τον Κυβερνήτη μας, τον Ιωάννη Μεταξά, τα σέβη μας και να τους πείτε ότι εμείς εδώ τασσόμεθα στο πλευρό τους και θα τον ενισχύσουμε στην εκτέλεσιν των μεγάλων ιδανικών της πατρίδος μας.»
Ακολούθως, ο κ. Νομάρχης εισήλθε εις το χωριό και μετά του ενθουσιώδους πλήθους μετέβη στο Σχολείο, όπου τον προσεφώνησε ο δημοδιδάσκαλος Ρηχιάς. (...)
Μετά ταύτα επηκολούθησε διαλογική συζήτησις μεταξύ του κ. Νομάρχου και των παρευρισκομένων κοινοτικών συμβουλιων. Εμελετήθησαν διάφορα εκκρεμή ζητήματα του Δήμου μας, διά τα οποία ο κ. Νομάρχης υπεσχέθη ότι θα τα μελετήσει με ενδιαφέρον και θα προσπαθησει να θεραπεύσει τις ανάγκες του τόπου.
Μετά τη συζήτηση, παρετέθη γεύμα στο σπίτι του προέδρου της κοινότητος Χάρακος κ. Δαμιανού Πετρολέκα. Την δε πέμπτην απογευνατινήν ανεχώρησε ο κ. Νομάρχης και πάλι δια το Κυπαρίσσι κατενθουσιασμένος από την υποδοχήν και τις περιποιήσεις. (...)

Εφημερίδα "Η Φωνή του Ζάρακος" - 8 Ιουνίου 1937

Εκδήλωση για το Ζαρακίτη μετανάστη

"...θα ήθελα αγαπητοί μου συμπατριώτες να αφιερώσω λίγες λέξεις για τον πρώτο μετανάστη. Τον πρώτο πατριώτη που έφυγε από το χωριό του και έφτασε στην άλλη άκρη της γης. Του αξίζει μια δημόσια αναγνώριση και ευγνωμοσύνη. Είναι ο πρωτεργάτης του μεταναστευτικού κύματος, που άλλαξε, όχι μονάχα τη ζωή του, αλλά και τη δική μας, με την πολύτιμη βοήθειά του στις κρίσιμες στιγμές μας. Αυτός ο πρώτος μετανάστης - που είχα την ευτυχία να γνωρίσω πολλούς πρωτοπόρους συμπατριώτες μας που μετανάστευσαν στην Αμερική από το 1885 και μετά - τους ρωτούσα πώς αντιμετώπιζαν τα εμπόδια που συνάντησαν, δίχως γλώσσα, δίχως τέχνες, δίχως εμπειρία στη ζωή, ήταν μόλις 12-15 χρονών παλικαράκια... Δίχως γραμματικές γνώσεις, δίχως κανένα συγγενή, δίχως κανένα γνωστό, δίχως κανένα φίλο... Και μου έλεγαν:

έπρεπε να φύγω, είχε μαυρίσει το μάτι μου και η ψυχή μου από τη φτώχεια και τη στέρηση... Να βλέπεις τον πατέρα χρεωμένο, τον αδερφό σου ρογιασμένο για μια μπουκιά ψωμί και τις αδελφές σου υπηρέτριες και δούλες στα ξένα και κακόβουλα χέρια. Και η δόλια μάνα να μη βλέπει για μια στιγμή ανάπαυση..."


Προδημοσίευση κειμένου από την ομιλία του Γεωργίου Μπέλεση

που θα εκφωνήσει στην εκδήλωση για το Ζαρακίτη μετανάστη



εγώ το κείμενο απλώς παραθέτω...

όμως, έτσι όπως μου το διάβασε ο συντάκτης του, πιστέψτε με, είχε άλλο άρωμα

είχε κόμπο στο λαιμό και υγρά μάτια...

φίλε Γιώργο, τα ασημικά της καρδιάς σου στο σεντούκι του Ζάρακα

είναι ανεκτίμητης αξίας...

σπυρος


Η διαθήκη μου...

Αφήνω και εγκαθιστώ γενική κληρονόμο την σύζυγόν μου Κατίνα, το γένος Χρήστου Χαρδούβαλη.
Διατάσσω δε ταύτη να δώσει τα εξής κληροδοτήματα:
1. Εις τον αδελφόν μου Ιωάν. Ν. Πετρολέκα πεντακόσιας χιλιάδας δραχμάς.
2. Εις τον αδελφόν μου Πάνον Ν. Πετρολέκα τριακοσίας χιλιάδας δραχμάς.
3. Εις τας αδελφάς μου Ελένην Κ. Κατσώρη και Κυριάκαν Παναγ. Μιχαλοπούλου, ανά δραχμάς τριακοσίας πεντήκοντα χιλιάδας εις εκάστην, ήτοι εν όλω επτακοσίας χιλιάδας δραχμάς
4. Εις τον ανιψιόν μου Παύλο Διαμαντή Πετρολέκα τριακοσίας χιλιάδας δραχμάς.
5. Εις τους ανιψιούς μου Κοσμά Πάνου Πετρολέκαν και Ιωάννην Πάνου Πετρολέκαν, ανά τετρακόσιας χιλιάδας δραχμάς ης έκαστον, ήτοι εν όλω οκτακοσίας χιλιάδας δραχμάς.
6. Εις την Φώτω, σύζυγον Περ. Νεζερίτου τριακοσίας χιλιάδας δραχμάς.
7. Εις την Κατίναν Γεωργίου Χαρδούβαλη τριακοσίας χιλιάδας δραχμάς.
8. Επίσης κληροδοτώ εις το εν Πειραιεί Ζάνειον Νοσοκομείον, εις το εν Πειραιεί Ζάνειον Ορφανοτροφείον και εις το εν Πειραιεί Γηροκομείον, ανά εκατό χιλιάδας δραχμάς εις έκαστον, ήτοι εν όλω τριακοσίας χιλιάδας δραχμάς.
9. Εις το χωρίον Χάρακα της Κοινότητος Χαρακος εν εκατομμύριον δραχμών, όπως διά των χρημάτων τούτων γίνει εκβραχισμός εις το στενόν Χάρακα προς εύκολον και ακίνδυνον εκ του μέρους τούτου διέλευσιν. Προς εκτέλεσιν του έργου τούτου και διαχείρισιν των χρημάτων να γίνει πενταμελής επιτροπή αποτελουμένη εκ του ιερέως της εκκλησίας του χωρίου Χάρακα ως Προέδρου και εκ τεσσάρων μελών εκλεγομένων κατά τριετίαν εκ των νομίμως εγγεγραμμένων εις τους εκλογικούς καταλόγους της Κοινότητος Χάρακα πολιτών.
Η εκλογή να γίνεται διά ψηφοδελτίου υπό των εν τοις εκλογικοίς καταλόγοις της Κοινότητος Χαρακος εγγεγραμμένων πολιτών και εχόντων δικαίωμα ψήφου.
10. Εις την Κοινότητα Χάρακος κληροδοτώ τα εν Πειραιεί και επί της διασταυρώσεως των οδών Σωκράτους και Παρθεναγωγείου κείμενα μαγαζεία μου, όπως δια των εισοδημάτων αυτών βοηθούνται κατά τις Αγίας ημέρας της του Χριστού γεννήσεως και του Πάσχα οι πτωχοί της Κοινότητας Χαρακος και ιδία οι γέροντες πτωχοί.
Η διαχείρισις και του κληροδοτήματος τούτου θα γίνεται υπό τριμελούς επιτροπής με Πρόεδρον τον ιερέα του χωρίου Χαρακος και δύο εκλεγομένων κατά τριετίαν καθ’ ον τρόπον εξετέθη δια την διαχείρισην του ανωτέρω κληροδοτήματος υπ' άριθμόν 9.

11. Εις τον ανεγειρόμενον εν τω χωρίω Χάρακος Ναόν Τρεις Ιεράρχαι κληροδοτώ προς αποπεράτωσιν αυτού τριακοσίας χιλιάδας δραχμάς.
12. Εις τας υπηρετρίας μου, αι οποίαι θα ευρίσκονται εν τη υπηρεσία μου κατά την ημέρα του θανάτου μου κληροδοτώ τριακοσίας χιλιάδας δραχμάς να διανεμηθώσι δε άπασαι αι δραχμαί αύται εις τας υπηρετρίας μου ταύτας κατά την κρίσην της συζύγου μου ως προς τα δοθησόμενα εις εκάστην τούτων ποσά.
13. Εις την ανιψιάν μου Μαριγώ, σύζυγο Γεωργ. Κρητικού, θυγατέρα του αδελφού μου Πάνου Ν. Πετρολέκα, κληροδοτώ δραχμάς εκατόν χιλιάδας.
14. Εις την Αρχόντω Χρήστου Πασχάλη κληροδοτώ δραχμάς εκατόν χιλιάδας.
15. Εις τους ανιψιούς μου Νικόλαον Κ. Κατσώρην, Μιχαήλ Κ. Κατσώρην και Νικόλαο Κων. Πετρολέκαν παρέχω το δικαίωμα, εμπορευόμενοι να ποιώνται χρήσιν της εμπορικής Επωνυμίας Λέκας και Δρίβας, κληροδοτώ δε εις αυτούς και κατ’ ίσον αριθμόν εις έκαστον τούτων, απάσας τας εις εμέ ανηκούσας μετοχάς της εταιρείας Λεκας - Δρίβας.
Απασαν την λοιπήν περιουσίαν μου ακίνητον, κινητήν, έπιπλα, διαφόρους μετοχάς και ομολογίας και διαφόρους απαιτήσεις, και γενικώς άπασαν την κατά τον θάνατόν μου ευρεθησομένην οπουδήποτε περιουσίαν μου, αφήνω εις την σύζυγόν μου Κατίναν.
Εκτελεστάς της διαθηκης μου ορίζω την σύζυγόν μου Κατίναν και τους ανιψιούς μου Νικόλαον Κων. Κατσώρην, Μιχαήλ Κων. Κατσώρην και Νικολαον Κων. Πετρολέκαν.
Η παρούσα διαθήκη μου εγγράφη καθ’ υπαγόρευσίν μου υπό του δικηγόρου μου Δημητρίου Αθ. Σκάγιανη εν Αθήναις την 12ην Μαίου του χιλιοστού εννιακοσιοστού ογδόου έτους, ημέραν Σάββατον και εν τω επί της οδού Μαυρομματαίων αριθμ. 6, Κλινική του Κ. Τσακοπούλου Ιατρού Χειρούργου, εν η νοσηλεύομαι, αναγνωσθείσα δε αύτη παρ’ εμού επισταμένως υπεγράφη αύτη παρ’ εμού και του γράψαντος ταύτην Δημητρίου Αθ. Σκάγιαννη εις έκαστονη ημίφυλλον αυτής και εις το τέλος. Η παρούσα διαθήκη μου περιέχει την τελευταίαν βούλησίν μου.
Ο Διαθέτης
Γ. Ν. Πετρολέκας Δ. Α. Σκάγιαννης

...είναι βαθιές οι ρίζες - πώς να φύγεις απ' τον τόπο σου;
σπυρος

...έχει κι ο Ζάρακας την Αφροδίτη του...



Εκτός από τη Μήλο, έχει κι ο Ζάρακας την Αφροδίτη του...
Η μια στο Λούβρο, και η δική μας στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Το άγαλμα, μαζί με τα 2 ειδώλια βρέθηκαν τυχαία από χωρικό σε τάφο το 1908,
στην περιοχή του Γέρακα και ανάγονται στον 2ο π.Χ. αιώνα.

κάηκαν 2.500 στρέμματα στο χωριό μας...

Ανθρώπινη αμέλεια δευτερολέπτων
καταστρέφει ό,τι η φύση "γεννά" εκατοντάδες χρόνια...

Χάρακας, 22 Ιούνη 2009

Το βάζο του γλυκού, οι δυο κούπες κι ο καφές...

Όταν τα θέματα και οι υποθέσεις της καθημερινότητας της ζωής σας γίνουν τόσα πολλά που δεν επαρκεί ο χρόνος του 24ωρου για να τα χειριστείτε, να θυμηθείτε το βάζο του γλυκού, τις δυο κούπες και τον καφέ.
Ο καθηγητής στάθηκε μπροστά στους φοιτητές της τάξης του, της φιλοσοφικής σχολής, έχοντας μπροστά του κάποια αντικείμενα. Όταν η τάξη ησύχασε, χωρίς να πει τίποτα, πήρε ένα μεγάλο βάζο του γλυκού και άρχισε να το γεμίζει με μπαλάκια του τένις. Όταν πλέον δεν χωρούσε άλλο, κοίταξε τους μαθητές του και τους ρώτησε αν το βάζο γέμισε και εκείνοι συμφώνησαν. Τότε ο καθηγητής πήρε χαλίκια και άρχισε να τα ρίχνει στο βάζο κουνώντας το και αυτά πήγαν στα κενά ανάμεσα στις μπάλες του τένις. Όταν πια δεν χωρούσαν άλλα χαλίκια ρώτησε τους μαθητές αν το βάζο ήταν γεμάτο και αυτοί κάπως σαστισμένοι είπαν πως είναι.
Ο καθηγητής στη συνέχεια πήρε άμμο και αφού την έριξε στο βάζο, γέμισε όλα τα κενά ανάμεσα στα χαλίκια και αφού ρώτησε τους μαθητές πάλι αν το βάζο ήταν γεμάτο αυτοί ανταπάντησαν με ένα ομόφωνο ΝΑΙ. Τότε ο καθηγητής έσκυψε και πήρε κάτω από το γραφείο δυο κούπες καφέ και τις έριξε στο βάζο ενώ οι μαθητές πλέον γελούσαν απορημένοι.
«Τώρα», λέει ο καθηγητής, «Θέλω να θεωρήσετε ότι το βάζο αντιπροσωπεύει τη ζωή σας. Οι μπάλες του τένις είναι τα πλέον ιερά και μεγάλα πράγματα στη ζωή σας όπως η πατρίδα, η οικογένεια, τα παιδιά σας, οι φίλοι σας και οι αγαπημένες σας ασχολίες, πράγματα που ακόμα και όλα τα άλλα να χαθούν, αυτά είναι ικανά να γεμίσουν την ζωή σας. Τα χαλίκια αντιπροσωπεύουν πράγματα σημαντικά όπως τη δουλειά σας, το αυτοκίνητό σας, ένα σπίτι. Η άμμος είναι άλλα μικρότερα πράγματα. Αν γεμίσετε το βάζο πρώτα με άμμο, δεν θα υπάρχει χώρος για να βάλετε τα χαλίκια και τις μπάλες του τένις. Το ίδιο ισχύει και για τη ζωή σας. Αν ξοδέψετε την ώρα σας και την ενέργειά σας για μικρά πράγματα δεν θα έχετε χρόνο και δύναμη για μεγαλύτερα καισημαντικότερα για σας πράγματα.Φροντίστε τα μπαλάκια του τένις πρώτα και μετά τα χαλίκια. Τα υπόλοιπα είναι άμμος».
Ένας μαθητής σήκωσε το χέρι και ρώτησε, τι αντιπροσώπευε ο καφές. Ο καθηγητής χαμογέλασε και είπε «Ο καφές είναι για να σας δείξει πως όσο γεμάτη και να είναι η ζωή σας, πάντα θα υπάρχει χώρος για ένα καφέ με κάποιο φίλο».
γράφει ο Γεράσιμος Πετρολέκας
Σχόλιο: Πατέρα Γεράσιμε, μήπως τα "πολυτιμότερα" πράγματα στη ζωή μας - που ψάχνουμε μακριά μας - βρίσκονται δίπλα μας... ίσως και ο ίδιος ο Χριστός.. (σε ένα βλέμμα, σε μια πληγή)
σπυρος