Ο Ιμπραήμ με ισχυρές δυνάμεις αποβιβάστηκε στη Μεθώνη το Φεβρουάριο του 1825,μέσα στην καρδιά του Χειμώνα .Μετά τις επιτυχίες του στην περιοχή της Μεσσηνίας προέλασε ταχύτατα προς το κέντρο της Πελοποννήσου,κατέστησε την Τριπολιτσά ορμητήριό του και «εκείθεν εφοβέριζεν όλας τας επαρχίας» , αποβλέποντας στην καταστολή της επανάστασης .
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….
Απέμενε η Λακωνία.Στις 30 Αυγούστου 1825 ο Ιμπραήμ αφήνοντας φρουρά στηνΤριπολιτσά,ξεκίνησε για την πρώτη του εισβολή .
Η φοβερή είδηση,που δεν άργησε να διαδοθεί,προκάλεσε πανικό στους κατοίκους της περιοχής αλλά και στη Διοίκηση , προς την οποία θορυβημένη η φρουρά της Μονεμβασίας έγραφε στις
2 Σεπτεμβρίου :
«…τα χωρία της επαρχίας ταύτης,άμα ειδοποιηθέντα ,άφησαν οι άνθρωποι άλλοι εις τους ληνούς και άλλοι εις την διάκρισιν του τυχόντος τα σταφύλια και μούστους των , και άρχισαν από εχθές πρωί να εμβάζουν τις φαμίλιες των με ολίγας τροφάς προς χρήσιν των…
Όθεν ανάγκη πάσα η Σ.Διοίκησιs να προλάβη και να στείλει παξιμάδι ,επειδή και μήτε ξύλον εν δεν έχομεν ,και διά να γένη οικονομία ξύλων ήτον χρεία από χρήματα , να ναυλώσωμεν καίκια να στείλωμεν εις Γέρακα και εις Κυπαρίσσιον να μας φέρουν εκείθεν…»
Ο Ιμπραήμ με τις δυνάμεις του έφθασε στα Τρίνησα ,εξουδετέρωσε τη φρουρά τους και λεηλατώντας και καίοντας τα χωριά της πεδιάδας του Έλους ,που οι κάτοικοί τους αναζήτησαν καταφύγιο στα ορεινά του Πάρνωνα ,δηλαδή τα βουνά του Ζάρακα . στις 5 Σεπτεμβρίου έφθασε στους Μολάους , όπου και κατασκήνωσε .
Ο Κολοκοτρώνης με τις ελληνικές δυνάμεις έχει φτάσει από τον Κοσμά στο Γεράκι ,σκόπευε να αποκλείσει τον εχθρό στα νότια της γραμμής Κουρκούλα –Γκαγκανιά - Τούρλα –Κουλοχέρα και για αυτόν ακριβώς το λόγο στις 8 Σεπτεμβρίου μετακινήθηκε στην Κρεμαστή και ο όγκος των ελληνικών δυνάμεων εγκαταστάθηκε στην περιοχή Γεράκι-Κρεμαστή ,δηλαδή οι δυνάμεις του στρατοπέδου του Αγίου Πέτρου με αρχηγούς τους Ι.Νοταρά ,Γενναίο Κολοκοτρώνη , Κανέλου Δεληγιάννη .Γ.Γιατράκο ,Παναγιώτη Νοταρά ,Γ.Χελιώτη ή Λύκο ,Στάικο Σταικόπουλο κ.ά.
Αναφορά του Κολοκοτρώνη από την Κρεμαστή στις 10 Σεπτεμβρίου προς το Υπουργείο πολέμου ,εκφράζει τη δραματική κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή :
«…προς το παρόν διατρίβει εις το κάμπον της Μονεμβασίας.Εκαυσεν όλα τα πέριξ χωρία εν μόνον είχεν άκαυστον ,Μολάους λεγόμενον ,και το έκαυσεν και εκείνο χθες.Δεν παύει όμωε να καπνίζει την ατμόσφαιραν ,και αφού δεν έχει πλέον χωρία να καίει, καίει τες φράκτες των αμπελιών …Πάσχομεν όμως ανοικονόμητοι από έλλειψη τροφών , επειδή εδώ ούτε χωρία είναι,ούτε ζώα ,ούτε μύλοι,μ’ένα λόγον είναι ερημία …»
Ανάλογα έγραφε και ο Γιατράκος στις 22 Σεπτεμβρίου 1825 προς τον Κουντουριώτη .
O Iμπραήμ αφού έκαψε λοιπόν τους Μολάους αντιλαμβανόμενος τις προθέσεις του αντιπάλου κινήθηκε προς τα Νιάτα και την Απιδιά θέτοντας ως στόχο τώρα τα Κουνουποχώρια.
Στις 11 Σεπτεμβρίου η μια φάλαγγα του εχθρού που είχε διανυκτερεύσει στα Νιάτα κινήθηκε προς το Μαριόρεμα (τη διάβαση Μαρί) ,όπου συνάντησε τις ελληνικές δυνάμεις του Στάικου Σταικόπουλου , και η άλλη ,που είχε διανυκτερεύσει στην Απιδιά ,κατευθύνθηκε προς το Γεράκι και μέρος της προς τη διάβαση Κοσμά ,που είχαν καταλάβει οι αδελφοί Ζαχαρόπουλοι.Κοντά στο Μαρί είχε λάβει θέση μέρος των ελληνικών δυνάμεων ενώ οι υπόλοιπες θα είχαν αναπτυχθεί από Μαρί μέχρι την Κρεμαστή .Οι δυο αυτές διαβάσεις έλεγχαν το δρόμο προς την Κυνουρία.Ύστερα από συγκρούσεις στις δασώδεις πτυχές του Ελατιά ,και με μικρές απώλειες από τις δυο πλευρές ,το βράδυ της 11ης Σεπτεμβρίου οι Έλληνες βρίσκονταν στον Κοσμά και οι αντίπαλοι στο Γεράκι.
Κατά τη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων έντρομοι οι κάτοικοι της περιοχής είχαν εγκαταλείψει τα χωριά τους και πολλοί απ’αυτούς είχαν βρει καταφύγιο στο μικρό και παλαιό κάστρο τουΚυπαρισσιού ,στην ορεινή και δύσβατη θέση «Κούλια».
Τότε και οι μοναχοί εγκατέλειψαν το μικρό μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων του Χάρακα .Μόλις ο Ιμπραήμ ,ενώ βρισκόταν στο Γεράκι ,έλαβε την πληροφορία ,απέστειλε στις 12 Σεπτεμβρίου μέρος της δύναμής του που έφθασε στο Κυπαρίσσι την επόμενη ,εφόσον έπρεπε να περάσει από την Κρεμαστή και να ανεβεί στο υψηλό Χιονοβούνι.
Κατά τον Α.Φραντζή ,την είδηση έλαβε από οθωμανικό αιχμάλωτο.Κατά την τοπική παράδοση ο προδότης ήταν κάποιος Σκεύης από το Μαρί ή ένας Τούρκος λιποτάκτης που ήταν στην υπηρεσία ενός Δρίβα ,στο Κυπαρίσσι.
Ο τελευταίος μόλις πληροφορήθηκε ότι ο εχθρός πλησίαζε ,έφυγε για τις Σπέτσες ,ενώ ο Τούρκος αναχώρησε για την Κρεμαστή και καθ’οδόν συνάντησε τις εχθρικές δυνάμεις ,που αδυνατώντας στην έρημη ορεινή περιοχή να εντοπίσουν το κάστρο ,σκόπευαν να επιστρέψουν άπρακτοι .Τους οδήγησε λοιπόν από στενό μονοπάτι στη θέση «Νεράκι».
Οι πολιορκούμενοι εύκολα υπέκυψαν την επόμενη,Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου ,σύμφωνα με τους καταλόγους αιχμαλώτους της περιοχής .Ο αριθμός τους υπολογίζεται περίπου στους 400,αν και οι πηγές δε συμφωνούν μεταξύ τους.Οι άνδρες κατασφάγησαν.Τότε έλαβε χώρα και το συγκινητικό επεισόδιο με την «ηρωίδα της Κρεμαστής»,που μας παρέδωσε ο Μ.Οικονόμου .Κατά την παράδοση ήταν η Κονδυλία Γκιουζέλη.Οι αιχμάλωτοι με την επιστροφή του εχθρού σύρθηκαν στην Κρεμαστή ,πολλοί εξοντώθηκαν στη θέση «Τουρκοκίβουρο»,όπου αργότερα κτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Κωσταντίνου ,και στη συνέχεια η εχθρική δύναμη πυρπόλησε το χωριό.Το μέγεθος της συμφοράς δηλώνει η λακωνική φράση του δημογέροντα της Κρεμαστής Αναγνώστη Παπαμιχαλόπουλου: «ο Ιμπραήμ «διεσκόρπισε το χωρίον».Στη συνέχεια ο αντίπαλος αναχώρησε για να συναντήσει το κύριο σώμα.
Από τον Αγ.Βασίλειο ο Κολοκοτρώνης ,μόλις πληροφορήθηκε την πολιορκία του μικρού κάστρου του Κυπαρισσιού ,απέστειλε 500 άνδρες ,που έφυγαν το πρωί της 16ης Σεπτεμβρίου και έφθασαν στο Λεωνίδιο στις 2 μ.μ. ,όπου τους έγινε γνωστό ότι ήδη πριν δυο μέρες το κάστρο είχε υποκύψει.
Οι συνέπειες των γεγονότων για την περιοχή ήταν σοβαρότατες ,αφού ο ανδρικός πληθυσμός μειώθηκε και όσοι απέμειναν ,έπρεπε να οργανώσουν από τη στάχτη και πάλι τη ζωή τους.
Η ΗΡΩΙΔΑ ΤΗΣ ΚΡΕΜΑΣΤΗΣ
«Μεταξύ των εις παρά την Κρεμαστήν Παλαιόκαστρον ,εις το οποίον ως εν ασφαλεί είχον καταφύγει τινά γυναικόπαιδα ,και το οποίον κυριεύσας ηχμαλώτισε τους εν αυτώ,ευρίσκετο και τις νεάνις ωραία ,ιστάμενη εις το χείλος εντός των κρημνών .Παρ’αυτή προσελθών τις χιλίαρχος Αλβανός ηπίως φερόμενος και πείθων αυτήν να μη φοβήται ,υπέσχετο εις αυτήν Αλβανιστί (εγνώριζε δε και αυτή την Αλβανικήν) ότι θέλει να ζήσει μετ’αυτού ως κυρά ,εάν εις αυτόν παραδοθή εκείνη απαντήσασα! πως είναι δυνατόν σκλάβα και κυρά! εκείνος ανταπάντησεν ,ότι θα την πάρη σύζυγον και θα είναι επί άλλων κυρία λέγων δε ταύτα προσήγγιζεν εις αυτήν , η δε ως συστελλομένη και προφυλαττομένη ατρομητί αλλάξασα επιτιδείως θέσιν , ώθησεν αυτόν κατά του κρημνού ,ειπούσα «δεν το αξιώνεσαι ,μουρτάτη».
Ούτω δε κρημνίσασα αυτόν ,επήδησε και αυτή κατόπιν εις τον αυτόν κρημνόν,ίνα μην συλλάβωσιν αυτήν άλλοι ζώσαν ,και ούτως εφονεύθησαν και οι δύο.Ταύτην ωνομάσαμεν ημείς αυτήν τότε ηρωίδα της Κρεμαστής».
«…τα χωρία της επαρχίας ταύτης,άμα ειδοποιηθέντα ,άφησαν οι άνθρωποι άλλοι εις τους ληνούς και άλλοι εις την διάκρισιν του τυχόντος τα σταφύλια και μούστους των , και άρχισαν από εχθές πρωί να εμβάζουν τις φαμίλιες των με ολίγας τροφάς προς χρήσιν των…
Όθεν ανάγκη πάσα η Σ.Διοίκησιs να προλάβη και να στείλει παξιμάδι ,επειδή και μήτε ξύλον εν δεν έχομεν ,και διά να γένη οικονομία ξύλων ήτον χρεία από χρήματα , να ναυλώσωμεν καίκια να στείλωμεν εις Γέρακα και εις Κυπαρίσσιον να μας φέρουν εκείθεν…»
Ο Ιμπραήμ με τις δυνάμεις του έφθασε στα Τρίνησα ,εξουδετέρωσε τη φρουρά τους και λεηλατώντας και καίοντας τα χωριά της πεδιάδας του Έλους ,που οι κάτοικοί τους αναζήτησαν καταφύγιο στα ορεινά του Πάρνωνα ,δηλαδή τα βουνά του Ζάρακα . στις 5 Σεπτεμβρίου έφθασε στους Μολάους , όπου και κατασκήνωσε .
Ο Κολοκοτρώνης με τις ελληνικές δυνάμεις έχει φτάσει από τον Κοσμά στο Γεράκι ,σκόπευε να αποκλείσει τον εχθρό στα νότια της γραμμής Κουρκούλα –Γκαγκανιά - Τούρλα –Κουλοχέρα και για αυτόν ακριβώς το λόγο στις 8 Σεπτεμβρίου μετακινήθηκε στην Κρεμαστή και ο όγκος των ελληνικών δυνάμεων εγκαταστάθηκε στην περιοχή Γεράκι-Κρεμαστή ,δηλαδή οι δυνάμεις του στρατοπέδου του Αγίου Πέτρου με αρχηγούς τους Ι.Νοταρά ,Γενναίο Κολοκοτρώνη , Κανέλου Δεληγιάννη .Γ.Γιατράκο ,Παναγιώτη Νοταρά ,Γ.Χελιώτη ή Λύκο ,Στάικο Σταικόπουλο κ.ά.
Αναφορά του Κολοκοτρώνη από την Κρεμαστή στις 10 Σεπτεμβρίου προς το Υπουργείο πολέμου ,εκφράζει τη δραματική κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή :
«…προς το παρόν διατρίβει εις το κάμπον της Μονεμβασίας.Εκαυσεν όλα τα πέριξ χωρία εν μόνον είχεν άκαυστον ,Μολάους λεγόμενον ,και το έκαυσεν και εκείνο χθες.Δεν παύει όμωε να καπνίζει την ατμόσφαιραν ,και αφού δεν έχει πλέον χωρία να καίει, καίει τες φράκτες των αμπελιών …Πάσχομεν όμως ανοικονόμητοι από έλλειψη τροφών , επειδή εδώ ούτε χωρία είναι,ούτε ζώα ,ούτε μύλοι,μ’ένα λόγον είναι ερημία …»
Ανάλογα έγραφε και ο Γιατράκος στις 22 Σεπτεμβρίου 1825 προς τον Κουντουριώτη .
O Iμπραήμ αφού έκαψε λοιπόν τους Μολάους αντιλαμβανόμενος τις προθέσεις του αντιπάλου κινήθηκε προς τα Νιάτα και την Απιδιά θέτοντας ως στόχο τώρα τα Κουνουποχώρια.
Στις 11 Σεπτεμβρίου η μια φάλαγγα του εχθρού που είχε διανυκτερεύσει στα Νιάτα κινήθηκε προς το Μαριόρεμα (τη διάβαση Μαρί) ,όπου συνάντησε τις ελληνικές δυνάμεις του Στάικου Σταικόπουλου , και η άλλη ,που είχε διανυκτερεύσει στην Απιδιά ,κατευθύνθηκε προς το Γεράκι και μέρος της προς τη διάβαση Κοσμά ,που είχαν καταλάβει οι αδελφοί Ζαχαρόπουλοι.Κοντά στο Μαρί είχε λάβει θέση μέρος των ελληνικών δυνάμεων ενώ οι υπόλοιπες θα είχαν αναπτυχθεί από Μαρί μέχρι την Κρεμαστή .Οι δυο αυτές διαβάσεις έλεγχαν το δρόμο προς την Κυνουρία.Ύστερα από συγκρούσεις στις δασώδεις πτυχές του Ελατιά ,και με μικρές απώλειες από τις δυο πλευρές ,το βράδυ της 11ης Σεπτεμβρίου οι Έλληνες βρίσκονταν στον Κοσμά και οι αντίπαλοι στο Γεράκι.
Κατά τη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων έντρομοι οι κάτοικοι της περιοχής είχαν εγκαταλείψει τα χωριά τους και πολλοί απ’αυτούς είχαν βρει καταφύγιο στο μικρό και παλαιό κάστρο τουΚυπαρισσιού ,στην ορεινή και δύσβατη θέση «Κούλια».
Τότε και οι μοναχοί εγκατέλειψαν το μικρό μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων του Χάρακα .Μόλις ο Ιμπραήμ ,ενώ βρισκόταν στο Γεράκι ,έλαβε την πληροφορία ,απέστειλε στις 12 Σεπτεμβρίου μέρος της δύναμής του που έφθασε στο Κυπαρίσσι την επόμενη ,εφόσον έπρεπε να περάσει από την Κρεμαστή και να ανεβεί στο υψηλό Χιονοβούνι.
Κατά τον Α.Φραντζή ,την είδηση έλαβε από οθωμανικό αιχμάλωτο.Κατά την τοπική παράδοση ο προδότης ήταν κάποιος Σκεύης από το Μαρί ή ένας Τούρκος λιποτάκτης που ήταν στην υπηρεσία ενός Δρίβα ,στο Κυπαρίσσι.
Ο τελευταίος μόλις πληροφορήθηκε ότι ο εχθρός πλησίαζε ,έφυγε για τις Σπέτσες ,ενώ ο Τούρκος αναχώρησε για την Κρεμαστή και καθ’οδόν συνάντησε τις εχθρικές δυνάμεις ,που αδυνατώντας στην έρημη ορεινή περιοχή να εντοπίσουν το κάστρο ,σκόπευαν να επιστρέψουν άπρακτοι .Τους οδήγησε λοιπόν από στενό μονοπάτι στη θέση «Νεράκι».
Οι πολιορκούμενοι εύκολα υπέκυψαν την επόμενη,Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου ,σύμφωνα με τους καταλόγους αιχμαλώτους της περιοχής .Ο αριθμός τους υπολογίζεται περίπου στους 400,αν και οι πηγές δε συμφωνούν μεταξύ τους.Οι άνδρες κατασφάγησαν.Τότε έλαβε χώρα και το συγκινητικό επεισόδιο με την «ηρωίδα της Κρεμαστής»,που μας παρέδωσε ο Μ.Οικονόμου .Κατά την παράδοση ήταν η Κονδυλία Γκιουζέλη.Οι αιχμάλωτοι με την επιστροφή του εχθρού σύρθηκαν στην Κρεμαστή ,πολλοί εξοντώθηκαν στη θέση «Τουρκοκίβουρο»,όπου αργότερα κτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Κωσταντίνου ,και στη συνέχεια η εχθρική δύναμη πυρπόλησε το χωριό.Το μέγεθος της συμφοράς δηλώνει η λακωνική φράση του δημογέροντα της Κρεμαστής Αναγνώστη Παπαμιχαλόπουλου: «ο Ιμπραήμ «διεσκόρπισε το χωρίον».Στη συνέχεια ο αντίπαλος αναχώρησε για να συναντήσει το κύριο σώμα.
Από τον Αγ.Βασίλειο ο Κολοκοτρώνης ,μόλις πληροφορήθηκε την πολιορκία του μικρού κάστρου του Κυπαρισσιού ,απέστειλε 500 άνδρες ,που έφυγαν το πρωί της 16ης Σεπτεμβρίου και έφθασαν στο Λεωνίδιο στις 2 μ.μ. ,όπου τους έγινε γνωστό ότι ήδη πριν δυο μέρες το κάστρο είχε υποκύψει.
Οι συνέπειες των γεγονότων για την περιοχή ήταν σοβαρότατες ,αφού ο ανδρικός πληθυσμός μειώθηκε και όσοι απέμειναν ,έπρεπε να οργανώσουν από τη στάχτη και πάλι τη ζωή τους.
Η ΗΡΩΙΔΑ ΤΗΣ ΚΡΕΜΑΣΤΗΣ
«Μεταξύ των εις παρά την Κρεμαστήν Παλαιόκαστρον ,εις το οποίον ως εν ασφαλεί είχον καταφύγει τινά γυναικόπαιδα ,και το οποίον κυριεύσας ηχμαλώτισε τους εν αυτώ,ευρίσκετο και τις νεάνις ωραία ,ιστάμενη εις το χείλος εντός των κρημνών .Παρ’αυτή προσελθών τις χιλίαρχος Αλβανός ηπίως φερόμενος και πείθων αυτήν να μη φοβήται ,υπέσχετο εις αυτήν Αλβανιστί (εγνώριζε δε και αυτή την Αλβανικήν) ότι θέλει να ζήσει μετ’αυτού ως κυρά ,εάν εις αυτόν παραδοθή εκείνη απαντήσασα! πως είναι δυνατόν σκλάβα και κυρά! εκείνος ανταπάντησεν ,ότι θα την πάρη σύζυγον και θα είναι επί άλλων κυρία λέγων δε ταύτα προσήγγιζεν εις αυτήν , η δε ως συστελλομένη και προφυλαττομένη ατρομητί αλλάξασα επιτιδείως θέσιν , ώθησεν αυτόν κατά του κρημνού ,ειπούσα «δεν το αξιώνεσαι ,μουρτάτη».
Ούτω δε κρημνίσασα αυτόν ,επήδησε και αυτή κατόπιν εις τον αυτόν κρημνόν,ίνα μην συλλάβωσιν αυτήν άλλοι ζώσαν ,και ούτως εφονεύθησαν και οι δύο.Ταύτην ωνομάσαμεν ημείς αυτήν τότε ηρωίδα της Κρεμαστής».
απο το βιβλίο της Μ. ΓΙΑΝΝΙΟΥ - ΠΑΠΑΦΡΑΓΚΟΥ
Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΖΑΡΑΚΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ - 2003
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου