Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Βοιών ξεκίνησε το 2004.
Το ταξίδι ήταν συναρπαστικό και οι εμπειρίες μοναδικές.
Από τον «Πύργο του Φονιά» έως το «Επιδήλιον» (ακρωτήριο «Καμήλι»),
από τον ερειπωμένο Άγιο Ελισσαίο έως τον θρυλικό Καβομαλιά.
Για να το πω συμπυκνωμένα: Στα Βάτικα συναντάς όλη – μα όλη –
την Ελλάδα σε μια μικρογραφία, με τα πάνω και τα κάτω της.
Στην πορεία μας συναντήσαμε :
- Μια περιοχή μακριά από όλους τους αναπτυξιακούς άξονες
της χώρας οδικούς – θαλάσσιους – εναέριους
- Τον ορεινό όγκο του Μαλέα, με την ιστορικότητα του χώρου,
το φυσικό πλούτο και το υπέροχο τοπίο, εκτός
δικτύου Natura (!!), θεσμικά απροστάτευτον.
- Διάσπαρτους πολιτιστικούς θησαυρούς, δίχως κήρυξη προστασίας,
εγκαταλελειμμένους στο βωμό ανάδειξης της Καστροπολιτείας.
- Κτίριο εκπαίδευσης εντός βιοτεχνικού πάρκου (!!!)
- Προβλήματα λειτουργικότητας στον οικισμό της Νεάπολης,
λόγω των θεσμοθετημένων χρήσεων γης.
- Πολλούς ορεινούς γραφικούς οικισμούς, με όλες τις προϋποθέσεις
να χαρακτηρισθούν παραδοσιακοί, να κινδυνεύουν από κάθε λογής
παρεμβάσεις να χάσουν τη μοναδικότητα της φυσιογνωμίας τους .
- Νόμιμο, εν ενεργεία, λατομείο και πλησίον παράνομος οικισμός (!!!),
με πλήρη αδιαφορία για το σοβαρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η ομάδα εργασίας, αποτελούμενη από χωροτάκτες, πολεοδόμους,
περιβαλλοντολόγους και ειδικούς συνεργάτες αρχαιολόγους,
γεωπόνους, γεωλόγους, συγκοινωνιολόγους κ.ά, ανέλαβε να αξιολογήσει
τα δεδομένα και να καταλήξει σε προτάσεις, τις σημαντικότερες
εκ των οποίων παρουσιάζουμε στη συνέχεια, επισημαίνοντας
παράλληλα τη συμμετοχή στη διαβούλευση τοπικών φορέων, αρμόδιων
Υπηρεσιών, Υπουργείων κλπ. με 60(!) γνωμοδοτήσεις, θετικές στην
πλειονότητά τους, όλες καταγεγραμμένες στο Προσχέδιο Νόμου που έχουμε καταθέσει.
- Πρόταση ένταξης του ορεινού όγκου «Μαλέα» σε Περιοχή Ειδικής
Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος (ΠΕΠ-1 – Άρθρο 3 σχεδίου νόμου).
Ένταξη του ορεινού όγκου Μαλέα στο προτεινόμενο Περιφερειακό
Πάρκο Εθνικής Εμβέλειας Χερσονήσου Μαλέα και χαρακτηρισμός
του ως Τοπίου Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους Διεθνούς Εμβέλειας,
στο Περιφερειακό Χωροταξικό Σχέδιο.
Προϋποθέσεις για την χωροθέτηση ΑΠΕ, η σύνταξη ΕΠΜ
(Ειδική Ορνιθολογική Μελέτη) και η θεσμοθέτηση του Σπηλαιολογικού
Πάρκου από τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες.
Τέλος η περιοχή προτείνεται να ανήκει στη Ζώνη Επιρροής
Ένταξης της Καστροπολιτείας στον Κατάλογο Μνημείων της UNESCO.
Και όλα αυτά δεν είναι ουτοπία, καθώς πριν λίγες μέρες,
με χρηματοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, καταρτίζεται Φάκελος Υποψηφιότητας
για ένταξη του ορεινού όγκου του Ολύμπου στον κατάλογο της UNESCO.
Όσον αφορά την προστασία των ορεινών όγκων, κλασικό παράδειγμα
προς αποφυγή η Αθήνα: Αφού διαχρονικά τους καταστρέψαμε, τώρα
προσφέρουμε γη και ύδωρ για προστασία του Πεντελικού Όρους,
του Ποικίλου Όρους, του Υμηττού κλπ.
- Στον τομέα του πολιτισμού (ΠΕΠ Αρχαιολογικών Χώρων
και Μνημείων), πέραν των θεσμοθετημένων, κατεγράφησαν:
24 Αρχαιολογικοί Χώροι προϊστορικών και ιστορικών χρόνων,
140 αρχαιότητες βυζαντινών, μεταβυζαντινών και νεώτερων χρόνων,
καθώς και 33 σπήλαια φυσικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος,
με πρόταση Ζώνης Προστασίας έως τη θεσμοθέτηση από αρχαιολογικές υπηρεσίες.
Όλο αυτό το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα αποτελεί σημαντικότατο
εργαλείο, κομβικό για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.
- Αναφορικά με τη χωροθέτηση μεγάλου αριθμού Α/Ν στον ορεινό όγκο του Μαλέα,
και την άποψη που διατυπώθηκε ότι το ΓΠΣ δεν μπορεί να εμποδίσει
τις εγκαταστάσεις ΑΣΠΗΕ στην περιοχή, διότι αυτές χωροθετούνται
βάσει του υπερκείμενου Ειδικού Πλαισίου Α.Π.Ε:
Θεωρώ ότι είναι λανθασμένη.
Οι προϋποθέσεις που τίθενται από το ΓΠΣ, ως προαναφέραμε,
δημιουργούν ένα μεγάλο βαθμό προστασίας του φυσικού
περιβάλλοντος του ορεινού όγκου (οικότοποι, τοπίο κ.ά.),
ενώ η θεσμοθέτηση των μνημείων ή παραδοσιακών οικισμών
δημιουργούν ζώνες ασυμβατότητας χωροθέτησης ΑΠΕ,
όπως ακριβώς προβλέπει το ίδιο το Ειδικό Πλαίσιο ΑΠΕ.
Ένα απλό παράδειγμα είναι η ζώνη ασυμβατότητας 500 μ.
του Γερμανικού Παρατηρητηρίου (ΦΕΚ439/ΑΑΠ/2013), η οποία
θα αποκλείσει τουλάχιστον 6 Α/Ν από το ΑΣΠΗΕ Αγίας Κυριακής.
Αναρωτιέμαι αν οι πέριξ πολιτιστικοί θησαυροί θα κηρυχθούν
ως Μνημεία, μετά την εγκατάσταση των Α/Ν…
Και αν θα γίνει κάτι αντίστοιχο με τους παραδοσιακούς οικισμούς…
- Για το θέμα των ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ της Νεάπολης,
τρεις είναι οι καταλυτικές χρονολογίες: