Παραλία ντάλα μεσημέρι - καυτή ψιλή άμμος .....
"Δεν αρκεί να ανθίζεις - σημασία έχει και πού"
καλό καλοκαίρι !!!!! / ΣΙΦΝΟΣ
ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ Ιωάννα - ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ Λάμπρος . Δυό σπουδαίοι καλλιτέχνες απο τον ΖΑΡΑΚΑ
Σήμερα έχω την μεγάλη χαρά να παρουσιάσω δύο σπουδαίους εικαστικούς
από τον Ζάρακα.Την Ιωάννα ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ κόρη της Βούλας Σταυροπούλου
και εγγονή των, Αγγελή Σταυρόπουλο-«Νέκου» και της Γιαννούλας
το γένος Παράσχου. Τον Λάμπρο ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟ εγγονό του Λάμπρου
Σταυρόπουλου και της Παναγιώτας το γένος Κόκκορη.Ολοι από την ΡΕΙΧΙΑ .
Αφορμή η ένταξη προσφάτως τριών στοιχείων του ΖΑΡΑΚΑ στο Εθνικό
Ευρετήριο Άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO,αφού
αποτέλεσαν την ψυχή του εγχειρήματος. Η Ιωάννα τα τελευταία χρόνια
ζει στην Μονεμβασιά και μαζί με τον εικαστικό και συνεργάτη της Λάμπρο δημιουργούν
έργα τέχνης σε έναν μαγικό χώρο λουσμένο στο φως στο Λιμάνι του ΓΕΡΑΚΑ.
Ο Λάμπρος συχνά κλέβει χρόνο και στοχάζεται στις απόκρημνες παραλίες του Ζάρακα ,
αγναντεύοντας το Μυρτώο. Παραθέτω στην συνέχεια με την κ. ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ
μία άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση με οραματικές προτάσεις για την
περιοχή μας. Τέλος παρατίθενται δύο έργα τους από κοινή έκθεση που
πραγματοποιείται αυτή την περίοδο στην Μονεμβασία με τίτλο «Ωδή στο φως»
-Απ’ ότι γνωρίζουμε είχατε την αρχική ιδέα και στην συνέχεια ήσασταν η ψυχή
του εγχειρήματος για την προβολή των άυλων στοιχείων της πολιτιστικής
κληρονομιάς του ΖΑΡΑΚΑ.Ετσι πρόσφατα με απόφαση της Υπουργού
Πολιτισμού εντάχθηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς
της UNESCO τρία ζαρακίτικα στοιχεία(αρμάθια-στέρνα-τουλουμίσιο). Πείτε μας
κάτι για αυτήν την προσπάθεια ως εμπειρία, στιγμές που ζήσατε …..
-Οι συνεντεύξεις, η συγκέντρωση των πληροφοριών και των ιστορικών στοιχείων
καθώς και όλη η προετοιμασία των δελτίων στοιχείων για την εγγραφή τους
στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς υπήρξε το αποτέλεσμα
μιας συστηματικής έρευνας, με στόχο την ανάδειξη και στήριξη των ανθρώπων
που κατοικούν στα χωριά του Ζάρακα και ευρύτερα του Δήμου Μονεμβασίας.
Στα πλαίσια της έρευνας επισκεφθήκαμε αρκετές φορές όλα σχεδόν τα χωριά
του δήμου μας, ήρθαμε σε επαφή με τους ανθρώπους που ασχολούνται με τα
εγγεγραμμένα στοιχεία και δημιουργήσαμε σχέσεις εμπιστοσύνης με αποτέλεσμα
το γενναιόδωρο μοίρασμα γνώσεων και πολύτιμων πληροφοριών. Είχαμε
συμπαράσταση από αρκετούς συλλόγους που δραστηριοποιούνται στην περιοχή
αλλά παράλληλα, αναδείχθηκαν και οι δυσκολίες που έχει η ζωή στα ορεινά χωριά
του Ζάρακα, ιδιαίτερα για τις γυναίκες που επωμίζονται τις δουλειές του σπιτιού,
την ανατροφή των παιδιών, και πολλές δύσκολες αγροτικές εργασίες
με αστάθεια στο εισόδημά τους.
- Ο Πολιτισμός στον ΖΑΡΑΚΑ αποτελεί κατά την γνώμη σας βασικό εργαλείο
βιώσιμης ανάπτυξης; Πείτε μας 2-3 οραματικές παρεμβάσεις που θα προτείνατε.
-Έχουμε ήδη καταθέσει, με τον Ζαρακίτη και συνάδελφο καλλιτέχνη Λάμπρο
Σταυρόπουλο, πρόταση προς τον φορέα “Αναπτυξιακή Πάρνωνα” και προς τον
δήμο Μονεμβασίας για την υλοποίηση του project Zarakas Biennale.
Αφορά στη δημιουργία μιας “ανοιχτής γκαλερί σύγχρονης τέχνης”
που θα αναπτυχθεί σε επιλεγμένα σημεία των οικισμών του Ζάρακα και
περιλαμβάνει την υλοποίηση και τη φιλοξενία εκδηλώσεων και δράσεων
εικαστικού χαρακτήρα, με τη συμμετοχή όλων των συλλόγων και φορέων που
δραστηριοποιούνται στους οικισμούς του Ζάρακα με στόχο αφενός την
ανάδειξη του Ζάρακα και αφετέρου την ανάπτυξη κριτικά σκεπτόμενων,
συνειδητοποιημένων δημιουργών – θεατών που συμβάλλουν ενεργά στη
βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Aποτελεί ένα εικαστικό γεγονός και θα
συνοδεύεται από πλήθος άλλες εκδηλώσεις Τέχνης με καλλιτέχνες από την
Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε κάθε Biennale θα επιλέγονται θέματα που θα
αφορούν αφενός στην προβολή και ανάδειξη του Ζάρακα (αξιοποίηση των
ιστορικών και αρχαιολογικών πηγών, στοιχεία της άυλης Πολιτιστικής
κληρονομιάς του, κ.ά.) και αφετέρου θέματα που άπτονται του ευρύτερου
ενδιαφέροντος όπως κοινωνικά, περιβαλλοντικά κ.λπ. Για την πρώτη Biennale
έχει προταθεί ως θέμα: «Ο ρόλος της γυναίκας στη διαφύλαξη της άυλης
πολιτιστικής κληρονομιάς του Ζάρακα Λακωνίας» και τα έργα θα
πραγματεύονται τα ήδη εγκεκριμένα στοιχεία μας.
- Σε μια κιβωτό του ΝΩΕ πείτε μας 2-3 αντιπροσωπευτικά Ζαρακίτικα
στοιχεία οποιασδήποτε μορφής που θα θέλατε να μην χαθούν .
- Έχουμε ακόμα να καταθέσουμε δελτία για τις γκόγκες και τα σαίτια.
Επίσης θα θέλαμε να αναδειχτούν οι χρωματικοί συνδυασμοί των οικιών του
Ζάρακα. Οι Ζαρακίτες χρησιμοποιούσαν την ώχρα, το χονδροκόκκινο και το
λουλάκι, με τρόπο που η φυσική μορφή του κτιρίου εντασσόταν απόλυτα
στο περιβάλλον. Τα δε χρώματα θεωρούμε ότι αφενός επιδρούν στην ερμηνεία
της μορφής της αρχιτεκτονικής των οικιών του Ζάρακα, αφετέρου παράλληλα
επηρεάζουν τη λειτουργία τους ως καλλιτεχνική έκφραση. Το λουλάκι ήταν φυτικής
προελεύσεως ενώ η ώχρα με το χονδροκόκκινο είναι γαιώδη ορυκτά (η απόχρωσή
τους οφείλεται στα οξείδια του σιδήρου). Υπάρχουν σε αφθονία στο Ζάρακα και
μάλιστα σε συγκεκριμένες τοποθεσίες έχουν εντονότερη απόχρωση. Σύμφωνα με
μαρτυρίες παλαιότερων, το καλύτερο κοκκινόχωμα το έβρισκαν στα “σκασίματα”
των βράχων. Την δε ώχρα την έβρισκαν σε αρκετά μέρη του Ζάρακα όπως στο δρόμο
από το Γέρακα προς τη Ρηχειά, μετά την έξοδο από τον Αγιάννη υπάρχει χώμα
έντονο κίτρινο προς πορτοκαλί. Μάζευαν το χώμα το τοποθετούσαν σε τέστες,
το αναμείγνυαν με νερό, μετατρεπόταν σε αραιή λάσπη, το σούρωναν και έριχναν
μέσα ασβέστη. Το λουλάκι το έπαιρναν χύμα ή πλακάκια, το αναμείγνυαν επίσης με
ασβέστη και νερό, με αυτά έβαφαν τα σπίτια τους εξωτερικά και εσωτερικά.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ... μια στερνή συνομιλία
Πως τα φέρνει καμμιά φορά η ζωή. Το Σάββατο 22 Ιούνη έγινε στο
Χαλάνδρι το 40νθήμερον μνημόσυνο του πρόσφατα αποθανόντος
εκλεκτού φίλου ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ. Λίγους μήνες πριν
είχα ολοκληρώσει μια συνομιλία-συνέντευξη μαζί του.
Όμως είχε ματαιωθεί η ανάρτηση λόγω του ατυχήματος που του είχε
συμβεί και στην συνέχεια του οριστικού φευγιού του. Σήμερα αντί
μνημόσυνου και με την σύμφωνη γνώμη της οικογένειας ,δημοσιεύω
αυτήν την συνέντευξη σαν μια «διαθήκη» στους Χαρακιώτες. Από έναν
άνθρωπο που όσο κανείς άλλος αγάπησε το χωριό μας – ανιδιοτελώς.
Α..ρε Θόδωρε..(σ.π)
Μιλάμε τακτικά στο τηλέφωνο 1-2 φορές την εβδομάδα. Οικουμενικός –
συμβιβαστικός – ενωτικός – βαθύτατα θρησκευόμενος – κατ’ επιλογήν
ταπεινόφρων – οικογενειάρχης “με τα όλα του”.
Επιστήμονας οικονομολόγος –
χομπίστας ποιητής και συγγραφέας – επίτιμος πρόεδρος Συλλόγου στις καρδιές
μας – ψάλτης δεξιός – χριστιανός ορθόδοξος – λόγιος - Χαρακιώτης
«μέχρι τα μπούνια».
Όταν του αναφέρω τους παραπάνω τίτλους ξεκαρδίζεται στα
γέλια, με τις υπερβολές μου, όπως λέει.
Ζει μόνιμα στο Χαλάνδρι με την σύντροφο
της ζωής του Τασούλα και τις δυο υπέροχες κόρες του, τη Λενιώ και τη Σοφία.
Κατά τα άλλα, η καρδιά του κατοικεί στο πατρικό σπίτι του «Τζίμη» με τη
χαρακτηριστική έγχρωμη παραδοσιακή όψη.
Πρόκειται για τον άνθρωπό
μας, το «Θοδωράκη», κατά ταυτότητα ΘΕΟΔΩΡΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ.
Απολαύστε τον!
Εκμεταλλευόμενος την τεράστια εμπειρία του στα κοινά του χωριού μας,
τον ρωτώ ποιες παρεμβάσεις θα πρότεινε στο Δήμο, στο Ίδρυμα και στο
Σύλλογο για την πρόοδο του Χάρακα. Το σκέφτηκε αρκετά και μου απάντησε:
- Για το Δήμο θα πρότεινα τρείς βασικές δράσεις: μέγιστη φροντίδα για
επάρκεια νερού, περιφερειακό δρόμο στο χωριό κυρίως για τη διέλευση
φορτηγών και ασφαλτόστρωση του δρόμου προς το μοναστήρι του Αγιαννιού.
- Για το Ίδρυμα γενναία επιδότηση στους νέους που προτίθενται να
παραμείνουν στο χωριό και δημιουργία θερινού σινεμά για προβολές ταινιών.
- Για δε το Σύλλογο πρόταση αδελφοποίησης με τους αντίστοιχους
συλλόγους Χάρακα Εύβοιας και Χάρακα Κρήτης.
Θόδωρε, καλοκαιράκι είσαι Χάρακα, πλατεία, δροσιά, κάτω από τις ακακίες.
Αν σου δινόταν η ευκαιρία να καλέσεις σε γεύμα (γκόγκες, καλτσούνια κλπ.)
πέντε Χαρακιώτες που δεν ζουν πια, για να κουβεντιάσετε μέχρι πρωίας
πίνοντας ζαρακίτικο κοκκινέλι, αλήθεια ποιους θα διάλεγες;
Το γιατρό ΚΩΣΤΑ ΠΕΤΡΟΛΕΚΑ για την επιστημοσύνη του, τον
ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝΑ για την πατερική του σοφία, τη γραμματέα
ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ως την “Πάπυρο Λαρούς” του Χάρακα,
τον ΠΑΝΟ ΠΕΤΡΟΛΕΚΑ (“Πανούλη”) ως φίλο καρδιακό που έχω
αποθυμήσει και το ΣΤΑΜΑΤΗ ΡΟΒΑΤΣΟ με το ζωνάρι του….
Η προίκα του ΖΑΡΑΚΑ "αυγατίζει"...
Η προίκα για τον ΖΑΡΑΚΑ συν τον χρόνο "αυγατίζει".
Μόνο μέσα στο 2024 προστέθηκαν δύο τίτλοι και μία τιμητική πρόταση.
- Στην πρόταση κήρυξης ως Αποθέματος Βιόσφαιρας της ευρύτερης περιοχής
Πάρνωνα – Μαλέα ο ΖΑΡΑΚΑΣ ευρίσκεται στην ζώνη του πυρήνα της.
- Δύο «Απάτητες Παραλίες» από τις 198 σε όλη την χώρα, που θεσμοθετήθηκαν
πρόσφατα, ευρίσκονται στον ΖΑΡΑΚΑ (πίλιζα,γλυφάδα).
- Τρία στοιχεία (τουλουμοτύρι,στέρνα,αρμάθια) εντάχθηκαν προ ημερών
με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού, στο Εθνικό Ευρετήριο
Αϋλης Πoλιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Τι απομένει; Δράσεις από τους αρμόδιους φορείς και κυρίως από τον
Δήμο για να καταστεί ο ΖΑΡΑΚΑΣ προορισμός βιώσιμης
τουριστικής ανάπτυξης.Το πιστεύουμε το ελπίζουμε !!!
Παρουσιάζουμε στην συνέχεια τα τρία στοιχεία (στέρνα - αρμάθια -
τουλουμοτύρι) που εντάχθησαν στον κατάλογο της UNESCO.
Πρακτικές διαχείρισης του νερού στους οικισμούς του Ζάρακα Λακωνίας. Η στέρνα
Οι στέρνες αποτελούσαν και συνεχίζουν να αποτελούν ζωτικής σημασίας κατασκευές
για τα άνυδρα χωριά του Ζάρακα Λακωνίας. Οι κεραμοσκεπές των σπιτιών συλλέγουν
τα νερά σε υδρορρόες και τα οδηγούν σε θολοσκεπείς στέρνες που βρίσκονται είτε στο
υπόγειο των πέτρινων σπιτιών, είτε στο λιακωτό, δηλαδή στο χώρο που αναπτύσσεται
από την εξωτερική πέτρινη σκάλα μέχρι την κύρια πόρτα. Το κυκλικό άνοιγμά τους στο
άνω μέρος επιτρέπει τον καθαρισμό τους.
Αρμαθιές: παρασκευή και κατανάλωση στον Ζάρακα Λακωνίας
Τα αρμάθια αποτελούνται από άγρια χόρτα του βουνού αποξηραμένα - Μπρέσες και
Κοκκινόκολα, μαζεύονται το χειμώνα, πλένονται και περνιούνται σε νήμα, αρμαθιά.
Κρεμιούνται σε χώρους με φυσικό φως και αερισμό για αποξήρανση. Αποθηκεύονται
σε πάνινες σακούλες σε μέρος χωρίς υγρασία. Έτσι διατηρούνται τα άγρια χόρτα για
όλο το καλοκαίρι. Το αρμάθι βράζεται και σερβίρεται με μπόλικο λάδι και λεμόνι,
συνοδεύεται εξαιρετικά με τουλουμοτύρι (ιδιαίτερο τυρί του Ζάρακα).
ΕΜΠ - Παραδοσιακοί οικισμοί ΓΕΡΑΚΑ
Για τους παραδοσιακούς οικισμούς του ΓΕΡΑΚΑ (ορεινούς και λιμάνι) ο λόγος.
Για το πανέμορφο ανθρωπογενές Ζαρακίτικο περιβάλλον.
Παραθέτω αποσπάσματα από την πρόσφατη εργασία των σπουδαστών της
Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ με θέμα «Αρχιτεκτονική Ανάλυση των
Παραδοσιακών οικισμών ΙΕΡΑΚΑ».Μερικές επισημάνσεις από τα συμπεράσματα
της μελέτης: Η εικόνα του ορεινού χωριού σήμερα είναι αρκετά ερημική
με
λίγους κατοίκους έχει υποστεί λίγες επεμβάσεις, πέρα από κάποια νέα κτήρια και
ανακαινίσεις, οπότε έχει κρατήσει σε μεγάλο βαθμό τον παραδοσιακό
χαρακτήρα του.
Στο Λιμάνι τα πράγματα είναι διαφορετικά. .
Ο οικισμός δέχεται μεγάλη επιρροή από τον τουρισμό, έχει αλλοιωθεί
αρκετά και τα παλιά κτήρια είναι πολύ λίγα.(σ.π)
ΤΥΠΟΣ ΚΤΗΡΙΟΥ 1
Πρόκειται για ένα ερειπωμένο, διώροφο κτίσμα με ορθογωνική κάτοψη και αυλή.
Τοποθετείται κάθετα στις υψομετρικές καμπύλες και για αυτό κάποια σημεία
της κατασκευής είναι υπόσκαφα. Υπάρχει ξεχωριστή είσοδος για το ισόγειο και
τον όροφο, ενώ και οι δύο βρίσκονται στη μακρόστενη πλευρά του κτιρίου.
Το ισόγειο αποτελείται από δύο χώρους με ξεχωριστές εισόδους για τον καθένα.
Ο πρώτος είναι ένας ενιαίος χώρος ο οποίος χρησίμευε ως αποθήκη ή για τη
στέγαση ζώων, ενώ ο δεύτερος δημιουργείται από την προσθήκη ενός μικρότερου
όγκου και χρησιμοποιείται και αυτός ως αποθήκη. Επίσης η κατασκευή της οροφής
του ισογείου είναι ένας συνδυασμός ξύλινης οροφής και θολοδομίας.
Η σκάλα για τον όροφο είναι εξωτερική και καταλήγει στο δώμα της μιας ισόγειας
αποθήκης. Ο όροφος χωρίζεται σε δύο χώρους, τον χώρο διημέρευσης και τον χώρο
του τζακιού με το καθιστικό. Μετέπειτα προστέθηκε και ένα μικρό δωμάτιο.
Τέλος η σκεπή του κτιρίου είναι τρίριχτη.
Αντίο Φίλε !!!!!!!!
Χθες το απόγευμα στο κοιμητήριο Χαλανδρίου αποχαιρέτησα ένα σπουδαίο φίλο
τον συμπατριώτη μας ΘΕΟΔΩΡΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (1935-2024).
Επειδή όλη μας η ζωή είναι στιγμές τι να πρωτοθυμηθώ από όσες είχε
μοιραστεί μαζί μου;;; Ο πνευματικός του όσιος Πορφύριος – η πείνα της κατοχής –
ένα κειμήλιο ρολόι τσέπης του πατέρα του – μια εικόνα (παιδικό τραύμα) κρυμμένος
στην μουριά της πλατείας 12/χρονο αγόρι – η προσκυνηματική πεζοπορική διαδρομή
στην Αγια-Μαρίνα στην Υδρα – ο επιμελής ελαιοχρωματισμός των μπλέ ξύλινων
πατζουριών στο πατρικό του σπίτι στο χωριό – κατακαλόκαιρο σούρουπο να επιστρέφει
από το αμπέλι του στην «πάνω γειτονιά» με ένα καλαθάκι σταφύλια και σύκα
σκεπασμένα επιμελώς με κλιματόφυλλα – στο χαγιάτι του σπιτιού μου με γλυκό
κουταλιού στην γιορτή της μάνας μου…….και τόσες άλλες.
Παραθέτω στην συνέχεια δύο στιγμές – μια από την «ανατολή» της ζωής του,ένα
σκηνικό,όπως μου το έχουν διηγηθεί παλαιότεροι,και μια λίγες μέρες πριν το
«βασίλεμα» σε μια επικοινωνία που είχα μαζί του.
1935 - ΧΑΡΑΚΑΣ - Νοέμβρης μήνας, Πρωτομηνιά θαρρώ, βραδάκι.
Η θια-Λένη η Τζήμαινα κοιλοπονούσε , κι’ ύστερα η γέννα του γιού της
του Θόδωρου.
Μαμή η Ελένη Γκιουζέλη , μάνα του «Κολιθοδώρα»
και του « Γάλλου». Το ίδιο βράδυ η Μαμή (Πάντα σε εφημερία)
έτρεχε και στην Παναγιωφιφλού που γεννούσε τον Κώστα.
Του "Αγιαννιού"
Στον απόηχο της γιορτής του Μοναστηριού μας του «Αγιάννη» του θεολόγου.
Προσευχές – ευωδιές της φύσης εαρινές – χοροί και τραγούδια. Και του χρόνου.
(Οι φωτογραφίες ελήφθησαν από f/b φίλων του Χάρακα)
"Απόστολε χριστώ τω θεώ ηγαπημένε.."
Η πλατεία ήταν γεμάτη...
ΠΑΣΧΑΛΙΑ 2024
Μεγάλη Παρασκευή , μελαγχολική μέρα.
Απουσίες - Μνήμες – Μοναξιά - Ανθρώπων Πάθη.
Παραθέτω μια φωτογραφία του Γιάννη Δήμου
Που τράβηξε
ο ίδιος σ ’ένα πανηγύρι στο Βρυσοχώρι Ηπείρου το 1976.
Εύχομαι σε όλους μια όμορφη χαμογελαστή Πασχαλιά !!!!!!
ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 2024
Μέσα από τη ζέστη του Σφαγείου και με στεφάνια δροσερά
Θ’ ανταμωθούμε μια τρελή πρωτομαγιά !!!
Πατριωτάκια καλή Πρωτομαγιά !!!
(Απ' την αυλή του σπιτιού μου στον ΧΑΡΑΚΑ )
σκέψεις ...πριν των παθών
Τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και το Μοναστήρι του «Αγιαννιού».
Τόπος αναστοχασμού …… «πάσαν νυν βιοτική αποθώμεθα μέριμναν»
Μέλεο ανθισμένο κάπου στα «πήλιουρα».
Τα παλιά χρόνια από τα ίσια κλαδιά του φτιάχνανε τις μαγκούρες.
Από τα φύλλα του δε, Μπογιά σκούρα μπλε ,που δεν ξέβαφε με τίποτα.
Έβαφαν τα μαλλιά και στον αργαλειό υφαίναν κουβέρτες.
" Απάτητες Παραλίες " του ΖΑΡΑΚΑ
Υπεγράφη από τους Υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Περιβάλλοντος,
Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία χαρακτηρίζονται 198
«Απάτητες Παραλίες» σε όλη τη χώρα. Σε αυτές περιλαμβάνονται δύο
παραλίες του Δήμου Μονεμβάσιας, εντός της Δ.Ε. Ζάρακα:
Η «Πήλιζα» στο Χάρακα και η «Γλυφάδα» στη Ρηχειά.
Φαίνεται ότι αρχίζει σιγά σιγά να αναγνωρίζεται η αξία του φυσικού
περιβάλλοντος του Ζάρακα που, όπως πολλάκις έχω αναφέρει, αποτελεί
έναν από τους σπουδαιότερους παράγοντες ανάπτυξής του. Πάντα τέτοια!
Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ - ΜΑΛΕΑ
Αγαπητοί φίλοι
Για το θέμα ,που θεωρώ πολύ σημαντικό για τον Δήμο μας και κυρίως
για την περιοχή του ΖΑΡΑΚΑ είχα ασχοληθεί και παλιότερα. Τώρα
στο πλήρωμα του χρόνου σε 4-5 μήνες προβλέπεται η κατάθεση φακέλου
υποψηφιότητας για την ανακήρυξη της ευρύτερης περιοχής μας ως
«Απόθεμα Βιόσφαιρας ΠΑΡΝΩΝΑ-ΜΑΛΕΑ» της UNESCO.
Παραθέτω στην συνέχεια ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ για το θέμα ,
επισημαίνοντας ότι στην περιοχή του ΖΑΡΑΚΑ χωροθετείται ο Πυρήνας
και η Ζώνη Ρύθμισης του Αποθέματος !!!!!
Ο Δήμος Μονεμβάσιας απ’ ότι γνωρίζω έχει λάβει απόφαση υποστήριξης
της υποψηφιότητας . Τώρα απαιτούνται δράσεις από όλους τους φορείς
(πολιτιστικοί – ορειβατικοί κ.α. Σύλλογοι) με την συμπλήρωση επιστολής
υποστήριξης και υποβολής στον σύνδεσμο :
Ζαρακοστιανά
- «παπαδάκια» με τον Χρήστο δίπλα στον παπα-Γιαννιώτη.
- Γυρολόι με την «Αγιαστούρα» σε όλο το χωριό παραμονή των Φώτων.
- Όρθιος στις μύτες των παπουτσιών πάνω στο κάθισμα(!!!)
στο ψαλτήρι δίπλα στον
μπάρμπα-Νίκο τον «Μπουκάλη».
- Πάνω στον τρούλο των 3-Ιεραρχών μια τεράστια αγιογραφία του Χριστού
και μέσα μου ένας φόβος (τότε τον φοβόμουν – αργότερα τον αγάπησα)
- Εκεί δίπλα στην μεγαλοπρεπή εικόνα της Παναγιάς με το καντήλι …
η θια-Μαρίνα ,η θια-Μηλιά , η θια-Κοντύλω , η θια-Μαρίκα ,
ο μπάρμπα-Γιώργος ο γραμματέας και τόσοι άλλοι το εκκλησίασμα.
Αυτή είναι η βιωματική μου σχέση με την ορθοδοξία, που γιορτάζει
σήμερα, πέρα από υπαρξιακές ανησυχίες και αδιέξοδα της ζωής.
Ελεύθερη η επιλογή του καθενός.
Μια Κυριακή στην Αγία-Παρασκευή στην Νέα-Σμύρνη.
Υπέροχη πολυμελής χορωδία ,εκκλησιαστικό αρμόνιο,
ένα κερί για τους απόντες και αναμνήσεις
ενός 7-χρονου αγοριού στον Χάρακα.
Κούλουμα 2024…ασπρα μαλιά σχεδόν ένας αιώνας δρόμος .
Η γιαγιά Μπότα το «τόλοσι» και η τέχνη του φύλλου για
σπανακόπιτα στα δισέγγονα. Ευλογία !!!
οι Αμυγδαλιές του ΧΑΡΑΚΑ
Από παιδί θαύμαζα τις αμυγδαλιές, Φλεβάρη μήνα στο χωριό μας,
όχι τόσο για τον μετέπειτα καρπό τους, όσο γιατί τις κοίταζα
καταχείμωνο με ένα μέτρο χιόνι, ανθισμένες !!!!
Οι "νυφούλες" του χιονιά λέγαμε ….
Μου θυμίζουν λέξεις όπως : τόλμη – επανάσταση – έρωτας – υπέρβαση -
τρέλα – θυσία – πρόκληση .. και πολλές άλλες. Λέξεις όλες καρδιάς κόντρα
στους συμβιβασμούς της λογικής.
Χαρείτε τες όπως τις αποθανάτισε λίγες ώρες πριν στον ΧΑΡΑΚΑ
ο παιδικός μου φίλος Χρήστος Χελιώτης.(σ.π)
ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ. Αρχιτεκτονική ανάλυση από Ε.Μ.Π
Για το γειτονάκι μας ο λόγος το πανέμορφο ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ.
Παραθέτω αποσπάσματα από την εργασία των σπουδαστών της
Παραθέτω αποσπάσματα από την εργασία των σπουδαστών της
Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ με θέμα «Αρχιτεκτονική Ανάλυση
του Παραδοσιακού οικισμού Κυπαρίσσι». Προβληματισμός για την
παντελή έλλειψη ελεύθερων δημόσιων χώρων κοινωφελούς χρήσης
κυρίως στον οικισμό της Βρύσης – την μη λειτουργικότητα της κύριας
οδικής προσπέλασης εντός των οικισμών – τις περιορισμένες σε
αριθμό αλλά αρκετά μεγάλου βαθμού επεμβάσεις σε παλιές κατοικίες
(πρόσθεση ορόφου , χρήση υλικών ξένα προς την μορφή και τον
χαρακτήρα του οικισμού). Καταλήγοντας αναφέρονται στην
σπουδαιότητα της παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής του Κυπαρισσιού
που η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του πρέπει να διατηρηθεί.(σ.π)
ΓΕΝΙΚΑ.Το Κυπαρίσσι αποτελεί έναν μικρό οικισμό στη βορειοανατολική
ακτή της Λακωνίας, ανάμεσα στο Λεωνίδιο και τη Μονεμβασιά, ο οποίος υπάγεται
στο Δήμο Μονεμβασιάς. Το γεωμορφολογικό ανάγλυφο που περιβάλλει την περιοχή,
παρουσιάζει έντονες παραλλαγές, με κυρίαρχο το ορεινό έδαφος, και τοπικές
καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Πρόκειται για ένα χωριό παραδοσιακού χαρακτήρα,
καλυμμένο από μεσογειακή βλάστηση, το οποίο έχει καταφέρει να διατηρήσει το
χρώμα και την γραφικότητα του. Η οικιστική ανάπτυξη αυτή έρχεται σε επαφή με
τις ακτές του Μυρτώου Πελάγους, με ορεινές εκτάσεις (τέσσερις βουνοκορφές),
και διαχωρίζεται σε τρεις συνοικισμούς: η Βρύση, ο παλαιότερος, η Παραλία,
ο πιο κεντρικός και η Μητρόπολη, ο πιο σύγχρονος.
Οικισμός ΒΡΥΣΗΣ.
Οι προσβάσεις στην περιοχή είναι περιορισμένες,
όπως επίσης και η κυκλοφορία - συγκοινωνία. Βασικότερο άξονα κίνησης
αποτελεί η κύρια οδική αρτηρία που χωρίζει τον οικισμό Της ΒΡΥΣΗΣ στη
μέση. Ενας δρόμος διπλής κατευθύνσεως, δύσκολος στην διάσχιση, που γίνεται
αισθητή η υψομετρική διαφορά. Οι υποδομές οδικού δικτύου είναι αρκετά
ελλιπείς, και το πλάτος πολλών οδών δεν επαρκεί για την διέλευση οχημάτων
(στενά πλάτη δρόμων, απουσία πεζόδρομων κ.α.). Παρ’όλαυτά, δεν επιβαρύνεται
σημαντικά η οδική κυκλοφορία, καθώς η χρήση του αυτοκινήτου ως μέσο
μεταφοράς σπανίζει : είναι συνηθέστερη η ποδηλασία και το περπάτημα.
Δυστυχώς, υποδομές για τις παραπάνω δραστηριότητες απουσιάζουν, με
αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται σε ακατάλληλα περιβάλλοντα
(π.χ. κεντρικοί δρόμοι).Σε όλη την έκταση του οικισμού είναι εμφανής η έλλειψη
ελεύθερων, δημόσιων χώρων κοινωφελούς χρήσης: η απουσία χώρων κοινωνικής
συνάθροισης συνεπάγεται την απουσία συλλογικότητας και κοινωνικής συνοχής.
Ενδιαφέρον εμφανίζει επίσης και η σχέση της αυλής με τον χώρο που την περιβάλλει,
καθώς οι αυλές λειτουργούν ως μέσο επικοινωνίας ιδιωτικού και δημόσιου.
Το παραπάνω, σε συνδυασμό με το εύκρατο κλίμα που χαρακτηρίζει την περιοχή σε
όλη την διάρκεια του χρόνου, επιτρέπει στους πολίτες να χρησιμοποιούν συνεχώς
τις μεγάλες εξωτερικές αυλές και τους ημιυπαίθριους χώρους των οικιών τους, και
να αναπτύξουν εντός αυτών πλήθος δραστηριοτήτων.
Το μεγαλύτερο (με διαφορά) ποσοστό κτιριακής χρήσης είναι αυτό
της κατοικίας, σε σημείο που προκύπτουν προβλήματα και ελλείψεις στους
τομείς της παραγωγής, κατανάλωσης και τοπικού εμπορίου. Αν και η τροφοδοσία
του οικισμού γίνεται μέσω του Παραλίας, η πλήρης απουσία αναγκαίων υποδομών
όπως χώροι π.χ εστίασης, περιορίζουν την πλήρωση των βασικών αναγκών διαβίωσης
των κατοίκων και τις δυνατότητες κοινωνικής εκτόνωσης. Η γενική κατάσταση και
ποιότητα των κτισμάτων της ΒΡΥΣΗΣ είναι σε μέτριο προς υψηλό επίπεδο, καθώς οι
κάτοικοι έχουν φροντίσει να δοθεί η κατάλληλη μέριμνα και αξία στην διατήρηση
των παραδοσιακών (και όχι μόνο) κτιρίων. Πέραν της αναβάθμισης του βιοτικού
επιπέδου των κατοίκων, η βέλτιστη διατήρησή του αρχιτεκτονικού τοπίου είναι
αναγκαία για την προσέλκυση τουρισμού τους θερινούς μήνες, καθώς ο οικισμός
αντιμετωπίζεται ως παραθεριστικός προορισμός.
Παρατηρείται ομοιογένεια
μεταξύ των κτιρίων ως προς τα υλικά και τον τρόπο κατασκευής, όπως επίσης και
τον τρόπο αξιοποίησης και εκμετάλλευσης της γύρω περιοχής. Το συνηθέστερο μέσο
παραδοσιακής δόμησης είναι η φέρουσα επιχρισμένη λιθοδομή και η ξύλινη στέγη.
Γενικότερα, τα κτήρια είναι κυρίως ισόγεια ή διώροφα, με εξαίρεση ελάχιστα τριώροφα
κτίσματα, και η επικρατέστερη μορφή κάτοψης είναι η ορθογωνική. Στις όψεις παρατηρούνται
μικρά ανοίγματα και οι εξώστες είναι λιγοστοί. Ο προσανατολισμός των κτηρίων είναι μικτός,
γεγονός που δεν απαντάται συχνά σε παρόμοιες περιοχές. Όσον αφορά το κέντρο του οικισμού,
η δόμηση πυκνώνει στην ζώνη της κεντρικής οδού, αλλά δεν είναι συνεχής και μεσοτοιχίες
σπανίζουν. Περιφερειακά το πολεοδομικό σύστημα δεν παρουσιάζει έντονες διαφοροποιήσεις,
αλλά συγκριτικά με το κέντρο αραιώνει διακριτά η δόμηση, η οποία συγκεντρώνεται στους
οδικούς άξονες.
Στην πλειονότητα της έκτασης του οικισμού σημειώθηκαν αρκετές
παρεμβάσεις (η πληθώρα εκ των οποίων ήταν ηπιότερου βαθμού) οι οποίες σεβάστηκαν σε
γενικές γραμμές τις ιδιαιτερότητες του αρχιτεκτονικού τοπίου, χωρίς την επιβολή τους
στον τόπο. Ωστόσο, υπήρξαν και άλλες αλλοιώσεις οι οποίες παρουσιάζονταν ως πλήρως
ξένα στοιχεία, λόγω της εμφανής αντίθεσής τους με τον αρχιτεκτονικό τοπικό χαρακτήρα.
Πιθανότατα, η πλειοψηφία των επεμβάσεων, σκόπευε τόσο στην βελτίωση των συνθηκών
διαβίωσης, όσο στην κάλυψη των στεγαστικών και λειτουργικών αναγκών των κατοίκων
που προέκυψαν με την πορεία του χρόνου.
Η σύγχρονη εικόνα του οικισμού απαρτίζεται από οικιστικό ιστό αραιής δόμησης, παλαιά, χαμηλά, σχετικά αλλοιωμένα κτήρια σε μέτρια προς
καλή κατάσταση, και αρκετά νεόδμητα και ερειπωμένα κτήρια τοποθετημένα σποραδικά
στην περιοχή. Γενικά, η ύπαρξη παραδοσιακών κτηρίων στην οικιστική περιοχή είναι
επαρκής και ικανή να διατηρήσει τον πρωταρχικό χαρακτήρα του οικισμού, παρά την
ύπαρξη σημαντικών αλλοιώσεων.
Για μια χαμογελαστή χρονιά ..
Η Πρώτη ανάρτηση την καινούργια χρονιά με 4 θέματα ευχάριστα
για το χωριό μας και συναφή με τον απόηχο των εορταστικών ημερών.
- Στις 21 Γενάρη ο σύλλογός μας έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα και
στην συνέχεια έγιναν οι αρχαιρεσίες για την εκλογή του νέου Διοικητικού Συμβουλίου.
- Πεζοπορική εξόρμηση στο χειμωνιάτικο ΧΙΟΝΟΒΟΥΝΙ,από τον ορειβατικό σύλλογο
Μολάων & Ανατολικής Λακωνίας, για την κοπή της πίτας (21-01-2024).
- Χριστουγεννιάτικος διάκοσμος στην κεντρική πλατεία του χωριού μας.
- «ΛΥΓΕΡΗ» ένα παραδοσιακό τραγούδι της Νότιας Λακωνίας με την φωνή
του εκλεκτού συμπατριώτη μας Ζαχαρία Καρούνη.
Πατριωτάκια μια χαμογελαστή χρονιά εύχομαι!!!!
ΖΑΡΑΚΑΣ ... η αυθεντική "ακόμα" Ελλάδα
«Ο Ζάρακας είναι κάτι σαν τη Μάνη, δηλαδή είναι μια περιοχή άγονη και άνυδρη.
Νερό δεν υπήρχε, μόνο στις στέρνες, οπότε κατακτητές όπως οι οθωμανοί δεν είχαν
ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εγκατασταθούν εδώ. Και επειδή έμεινε απομονωμένη και
Νερό δεν υπήρχε, μόνο στις στέρνες, οπότε κατακτητές όπως οι οθωμανοί δεν είχαν
ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εγκατασταθούν εδώ. Και επειδή έμεινε απομονωμένη και
δυσπρόσιτη από την υπόλοιπη Ελλάδα διατήρησε τις παραδόσεις της, μεταξύ των
οποίων και τις διατροφικές, οι οποίες παραμένουν ζωντανές στα σπίτια, στις ταβέρνες
και στους φούρνους της περιοχής», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δήμητρα Καμαρινού,
διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών, αρχαιολόγος, συγγραφέας, που μαζί με άλλους
κατοίκους του χωριού δημιούργησε το «Μουσείο Ζαρακίτικης Ζωής και Γατρονομίας».
Πλούσιο σε αντικείμενα, θεματικές, εκπαιδευτικές και βιωματικές δράσεις, το
Μουσείο καταγράφει την ιδιαίτερη αγρογαστρονομία του Ζάρακα, από την αρχαιότητα
έως και τις μέρες μας, αλλά και την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία μιας άνυδρης περιοχής.
«Στον τόπο αυτό έχουμε μια δίαιτα που κατάγεται κατευθείαν από την αρχαία Ελλάδα
και το Βυζάντιο, εμπλουτισμένη με διατροφικά στοιχεία από τους κατακτητές που
πέρασαν από εδώ. Καταρχάς, το μενού είναι πάρα πολύ απλό -πιάτα όπως ο μουσακάς
ή τα ντολμαδάκια δεν περιλαμβάνονται στο παραδοσιακό τραπέζι. Τα λιτά υλικά της
ελληνικής γης δημιούργησαν συνταγές που είναι κι αυτές πολύ απλές», συμπλήρωσε η
συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ, που μας εισήγαγε στη γαστρονομική ιστορία της περιοχής.
«Θα ξεκινήσω από την αρχαία Ελλάδα. Γνωρίζουμε από τα ομηρικά έπη τα πλούσια
γεύματα με κρέας, ψωμί και κρασί, για παράδειγμα, στο παλάτι του Νέστορα στην Πύλο
και του Μενέλαου στη Σπάρτη, τα οποία επισκέφτηκε ο Τηλέμαχος. Αυτή, όμως, δεν
ήταν η καθημερινή δίαιτα των ανθρώπων. Αυτή την γνωρίζουμε από τον Αθήναιο, που
έγραψε τους 'Δειπνοσοφιστές', κύρια πηγή της αρχαίας ελληνικής γαστρονομίας.
Λέει, λοιπόν, ο Αθήναιος, 'μια φέτα ψωμί είχε ο καθένας δυο φορές την ημέρα και
λίγα σύκα. Κανένα μανιτάρι ή σαλιγκάρι όταν έπεφτε βροχούλα, λίγες ελιές και χόρτα
και καλούτσικο κρασάκι'. Ψωμί, λοιπόν, χόρτα, λάδι και ελιές ήταν η δίαιτα και των
ανθρώπων εδώ, η οποία διατηρήθηκε έως και την παραδοσιακή κοινωνία, την εποχή
δηλαδή της γιαγιάς μου. Ήταν, δηλαδή, μια πολύ λιτή ζωή. Αλλά και στο Βυζάντιο
η ζωή εξακολουθούσε να είναι λιτή, το να φάει κανείς κρέας ήταν κάτι πολύ σπάνιο.
Γενικά δεν είχαν τι να φάνε. Για παράδειγμα, οι εργάτες έπαιρναν ως αμοιβή
λίγα σύκα ή λάδι, κάτι που συνέβαινε μέχρι πριν από έναν αιώνα», εξήγησε στο
ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Καμαρινού, που έχει κληρονομήσει από την οικογένειά της
ένα παραδοσιακό πέτρινο αρχοντικό του 18ου αι. (ξενώνα σήμερα, "Sparta Gaia")
στον Άγιο Δημήτριο Ζάρακος.
«Είναι ένα αυθεντικό χωριό στο οποίο οι κάτοικοι έχουν ακόμα την αυτάρκεια που είχαν
και τα παλιότερα χρόνια. Δηλαδή, βάζουν κηπευτικά, τυροκομούν, έχουν μια κατσικούλα
για το γάλα, ένα-δυο κυψέλες για το μέλι, λίγες κότες για τα αυγά, λάδι από τις ελιές που
έχουν φυτέψει. Αυτό το μέρος έχει μείνει ακόμα αυθεντική Ελλάδα. Και η έννοια της κοινότητας
είναι εδώ ζωντανή. Όλοι μαζί στα γλέντια και στις κηδείες. Κάτι ιδιαίτερο έχει ο τόπος αυτός»,
Το Ζαρακίτικο "χαμάμ"
Έχω κάνει αναφορά για το ζήτημα πολλές φορές !!!
Θεωρώ εντελώς άδικη την εγκατάλειψη των πολιτιστικών θησαυρών του Ζάρακα.
Από την «Ακρόπολη» του Ζάρακα (δεν έχει διατεθεί ούτε ευρώ - ούτε δραχμή
από συστάσεως του ελληνικού Κράτους) έως τις μοναδικές αγιογραφίες στο παλιό
μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων. Και από τον ιστορικό τόπο της «Παλιόχωρας»
στο Κυπαρίσσι έως την «βάρβαρη πολιορκία» στον Προφήτη Ηλία (εκκλησάκι
των μεταναστών) στην κορυφή της «κουλοχέρας», από τις κεραίες ραδιοφωνίας
και κινητής τηλεφωνίας…………… Η μάνα μου διηγείται ότι …. «όταν μικρό
κοριτσάκι πήγαινα να μαζέψω ελιές στο «δρίμισκο» δίπλα στο μονοπάτι υπήρχε
το «χαμάμ» μια σπηλιά που μπαίναμε μέσα και χαζεύαμε με τις σταγονίτσες που
έπεφταν ..»
Προ ημερών το πατριωτάκι ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΕΛΙΩΤΗΣ ανέβασε
φωτογραφίες στο f/b από το «χαμάμ», που με εντυπωσίασαν.
Ολα τα παραπάνω, αφορμή για την παρακάτω επιστολή που
απέστειλα στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού
( Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας)
κύριοι, απ’ όσο γνωρίζω, η Υπηρεσία σας τα τελευταία χρόνια διεξάγει συστηματική,
επιφανειακή έρευνα στη χερσόνησο του Μαλέα για εντοπισμό, καταγραφή και αξιολόγηση
των σπηλαίων της περιοχής.
Στο πλαίσιο των ανωτέρω ενεργειών σας, έχω να σας
αναφέρω τα εξής:
Εντός της Δ.Ε. Ζάρακα του Δήμου Μονεμβάσιας, πλησίον της
Επαρχιακής Οδού που συνδέει του οικισμούς Χάρακα και Κυπαρίσσι, έχει εντοπισθεί
σπήλαιο με το τοπόσημο «Χαμάμ». Συμπληρωματικά, επισυνάπτω και σχετικό
φωτογραφικό υλικό.
Παρακαλώ για τις άμεσες εκ μέρους σας ενέργειες για την
καταγραφή και αξιολόγηση του σπηλαίου, και, εφόσον κριθεί απαραίτητο, για τη
λήψη προληπτικών μέτρων προστασίας.
Είμαστε στη διάθεσή σας για όποια
διευκρίνιση,καθώς και για συνδρομή στην υπόδειξη της θέσης του σπηλαίου προς
διενέργεια αυτοψίας από την Υπηρεσία σας.
ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ 3-10-2023 σπυρος πετρολεκας
Ημερίδα Διαβούλευσης ΕΠΜ
Πραγματοποιήθηκε σήμερα Διαδικτυακή Ημερίδα Διαβούλευσης
ΕΠΜ που αφορά και τις περιοχές Natura του Δήμου Μονεμβάσιας.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να την παρακολουθήσουν στην
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να την παρακολουθήσουν στην
διεύθυνση https://www.youtube.com/watch?v=jTuHw99ZHp4 (01.51)
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
