Τοπολαλιά ..... ΖΑΡΑΚΙΤΙΚΗ









Aπίστωμα = Aνάποδα,μπρούμυτα -έβαλα την κατσαρόλα μου απίστωμα.
                      Κοιμήθηκα απίστωμα.
Ατζαίλα = ακαταστασία,αταξία,ασυγυρίλα - πολλή ατζαίλα έχεις στο σπίτι σου Μαριώ.

Αστροπελέκι = το αστραπόβροντο,ο κεραυνός - κακό αστροπελέκι να με βαρέσει αν σου λέω
                          ψέματα.

Βίτσα = βέργα που χτυπάνε τα ζώα - έχασα τη βίτσα

Γόμορο = το δικαίωμα(ενοίκιο)στο ενοικιαζόμενο χωράφι ,που παίρνει ο ιδιοκτήτης από τον
                  ενοικιαστή ,σέμπρο του.
Γαλαχτίζω = ξαναζυμώνω το ζυμάρι με λίγο ζεστό νερό.
Δαμάκι = το πεζούλι του χωραφιού,μικρός ξερότοιχος
Διάτανος = ο Σατανάς , ο Διάβολος

Ερημάδης = έρημος,μαγκούφης,δύστυχος,κακομοίρης

Ζουλάπι = μικρό άγριο ζώο:κουνάβι,αλεπού,λαγός κ.λ.π. και μεταφορικά ο κουτοπόνηρος
                  άνθρωπος  - αυτός είναι πονηρό ζουλάπι πρόσεχέ τον.
Ζυγούρα = προβατίνα ηλικίας δυο ετών - έχω στη στάνη μου δέκα ζυγούρες πολύ καλές.

Ημερομήνια = οι πρώτες ημέρες του Αυγούστου ,οι οποίες προμηνύουν τον καιρό για τους 12 μήνες
                       του χρόνου ,κατά την πίστη των παλιών : η γριά –Παναγιώτα γνωρίζει τα ημερομήνια.

Θράψα = αμπελίσιο μαύρο σταφύλι ,λεπτόφλουδο ,νόστιμο

Ίγκλα = δερμάτινη ζώνη του σαμαριού ,που περνάει κάτω από το στήθος του ζώου και
              συγκρατεί ,στερεώνει το σαμάρι στο άλογο ,το μουλάρι ή το γαιδούρι.

Κακάβι  = καζάνι,το λεβέτι  - θ’αγοράσω ένα κακάβι.
Καλιάκης  =  ζουρλός,ελαφρόμυαλος (λέγεται ειρωνικά και υβριστικά : ήρθε εκείνος ο καλιάκης)



Λακάω = φεύγω τρέχοντας ,γρήγορα - αυτός λάκησε.
Λιούφτα = βιασύνη,υπερένταση ,λαχάνιασμα : Πήρα μια λιούφτα κι ήρθα.

Μουτσουτσούνια = νάζια,καμώματα : της φέραν καλό γαμπρό και κάνει τα μουτσουτσούνια της

Ντάλα = στη φούρια : ήρθες ντάλα μεσημέρι.

Οκιό =  ειρωνικό για τον οκνό,τον αργοκίνητο:οκιό,ρε Κώστα!!..

Ρικόλια = τα άγρια χόρτα του βουνού
Ρουμάνι = λόγγος,πυκνός θαμνότοπος

Σταλίζω = αναπαύομαι στον ίσκιο δέντρου ,κυρίως τα γιδοπρόβατα .
Σφουρλάω = φτερουγίζω,πετώ - τα πουλιά σφουρλήξανε

Τηλώνω = χορταίνω φαγητό : δεν τρώω άλλο,τήλωσα.
Τίγκα = γεμάτο,ξέχειλο:τίγκα το σακί με το κριθάρι.
Τράστο = άλλη ονομασία του σακουλιού ,το ταγάρι.

Χάλα = γρήγορο τρέξιμο - θα κάνω χάλα και θα ιδείς.
Χαρανί = μεγάλο χάλκινο καζάνι,λέβητας

Ψαίλα = τόπος που ξενυχτάει το κοπάδι το Καλοκαίρι.


ΑΠΟ  ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ  του Παναγιώτη  Ρουμελιώτη -  ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ  ΤΟΥ ΖΑΡΑΚΑ







Δεν υπάρχουν σχόλια: