Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Βοιών ξεκίνησε το 2004.
Το ταξίδι ήταν συναρπαστικό και οι εμπειρίες μοναδικές.
Από τον «Πύργο του Φονιά» έως το «Επιδήλιον» (ακρωτήριο «Καμήλι»),
από τον ερειπωμένο Άγιο Ελισσαίο έως τον θρυλικό Καβομαλιά.
Για να το πω συμπυκνωμένα: Στα Βάτικα συναντάς όλη – μα όλη –
την Ελλάδα σε μια μικρογραφία, με τα πάνω και τα κάτω της.
Στην πορεία μας συναντήσαμε :
- Μια περιοχή μακριά από όλους τους αναπτυξιακούς άξονες
της χώρας οδικούς – θαλάσσιους – εναέριους
- Τον ορεινό όγκο του Μαλέα, με την ιστορικότητα του χώρου,
το φυσικό πλούτο και το υπέροχο τοπίο, εκτός
δικτύου Natura (!!), θεσμικά απροστάτευτον.
- Διάσπαρτους πολιτιστικούς θησαυρούς, δίχως κήρυξη προστασίας,
εγκαταλελειμμένους στο βωμό ανάδειξης της Καστροπολιτείας.
- Κτίριο εκπαίδευσης εντός βιοτεχνικού πάρκου (!!!)
- Προβλήματα λειτουργικότητας στον οικισμό της Νεάπολης,
λόγω των θεσμοθετημένων χρήσεων γης.
- Πολλούς ορεινούς γραφικούς οικισμούς, με όλες τις προϋποθέσεις
να χαρακτηρισθούν παραδοσιακοί, να κινδυνεύουν από κάθε λογής
παρεμβάσεις να χάσουν τη μοναδικότητα της φυσιογνωμίας τους .
- Νόμιμο, εν ενεργεία, λατομείο και πλησίον παράνομος οικισμός (!!!),
με πλήρη αδιαφορία για το σοβαρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η ομάδα εργασίας, αποτελούμενη από χωροτάκτες, πολεοδόμους,
περιβαλλοντολόγους και ειδικούς συνεργάτες αρχαιολόγους,
γεωπόνους, γεωλόγους, συγκοινωνιολόγους κ.ά, ανέλαβε να αξιολογήσει
τα δεδομένα και να καταλήξει σε προτάσεις, τις σημαντικότερες
εκ των οποίων παρουσιάζουμε στη συνέχεια, επισημαίνοντας
παράλληλα τη συμμετοχή στη διαβούλευση τοπικών φορέων, αρμόδιων
Υπηρεσιών, Υπουργείων κλπ. με 60(!) γνωμοδοτήσεις, θετικές στην
πλειονότητά τους, όλες καταγεγραμμένες στο Προσχέδιο Νόμου που έχουμε καταθέσει.
- Πρόταση ένταξης του ορεινού όγκου «Μαλέα» σε Περιοχή Ειδικής
Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος (ΠΕΠ-1 – Άρθρο 3 σχεδίου νόμου).
Ένταξη του ορεινού όγκου Μαλέα στο προτεινόμενο Περιφερειακό
Πάρκο Εθνικής Εμβέλειας Χερσονήσου Μαλέα και χαρακτηρισμός
του ως Τοπίου Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους Διεθνούς Εμβέλειας,
στο Περιφερειακό Χωροταξικό Σχέδιο.
Προϋποθέσεις για την χωροθέτηση ΑΠΕ, η σύνταξη ΕΠΜ
(Ειδική Ορνιθολογική Μελέτη) και η θεσμοθέτηση του Σπηλαιολογικού
Πάρκου από τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες.
Τέλος η περιοχή προτείνεται να ανήκει στη Ζώνη Επιρροής
Ένταξης της Καστροπολιτείας στον Κατάλογο Μνημείων της UNESCO.
Και όλα αυτά δεν είναι ουτοπία, καθώς πριν λίγες μέρες,
με χρηματοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, καταρτίζεται Φάκελος Υποψηφιότητας
για ένταξη του ορεινού όγκου του Ολύμπου στον κατάλογο της UNESCO.
Όσον αφορά την προστασία των ορεινών όγκων, κλασικό παράδειγμα
προς αποφυγή η Αθήνα: Αφού διαχρονικά τους καταστρέψαμε, τώρα
προσφέρουμε γη και ύδωρ για προστασία του Πεντελικού Όρους,
του Ποικίλου Όρους, του Υμηττού κλπ.
- Στον τομέα του πολιτισμού (ΠΕΠ Αρχαιολογικών Χώρων
και Μνημείων), πέραν των θεσμοθετημένων, κατεγράφησαν:
24 Αρχαιολογικοί Χώροι προϊστορικών και ιστορικών χρόνων,
140 αρχαιότητες βυζαντινών, μεταβυζαντινών και νεώτερων χρόνων,
καθώς και 33 σπήλαια φυσικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος,
με πρόταση Ζώνης Προστασίας έως τη θεσμοθέτηση από αρχαιολογικές υπηρεσίες.
Όλο αυτό το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα αποτελεί σημαντικότατο
εργαλείο, κομβικό για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.
- Αναφορικά με τη χωροθέτηση μεγάλου αριθμού Α/Ν στον ορεινό όγκο του Μαλέα,
και την άποψη που διατυπώθηκε ότι το ΓΠΣ δεν μπορεί να εμποδίσει
τις εγκαταστάσεις ΑΣΠΗΕ στην περιοχή, διότι αυτές χωροθετούνται
βάσει του υπερκείμενου Ειδικού Πλαισίου Α.Π.Ε:
Θεωρώ ότι είναι λανθασμένη.
Οι προϋποθέσεις που τίθενται από το ΓΠΣ, ως προαναφέραμε,
δημιουργούν ένα μεγάλο βαθμό προστασίας του φυσικού
περιβάλλοντος του ορεινού όγκου (οικότοποι, τοπίο κ.ά.),
ενώ η θεσμοθέτηση των μνημείων ή παραδοσιακών οικισμών
δημιουργούν ζώνες ασυμβατότητας χωροθέτησης ΑΠΕ,
όπως ακριβώς προβλέπει το ίδιο το Ειδικό Πλαίσιο ΑΠΕ.
Ένα απλό παράδειγμα είναι η ζώνη ασυμβατότητας 500 μ.
του Γερμανικού Παρατηρητηρίου (ΦΕΚ439/ΑΑΠ/2013), η οποία
θα αποκλείσει τουλάχιστον 6 Α/Ν από το ΑΣΠΗΕ Αγίας Κυριακής.
Αναρωτιέμαι αν οι πέριξ πολιτιστικοί θησαυροί θα κηρυχθούν
ως Μνημεία, μετά την εγκατάσταση των Α/Ν…
Και αν θα γίνει κάτι αντίστοιχο με τους παραδοσιακούς οικισμούς…
- Για το θέμα των ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ της Νεάπολης,
τρεις είναι οι καταλυτικές χρονολογίες:
Το έτος 1986. Τότε θεσμοθετήθηκε το Ρυμοτομικό Σχέδιο Νεάπολης,
με αυστηρούς θα έλεγα κανονιστικούς όρους αναφορικά
με την οριοθέτηση των χρήσεων γης. Με την πάροδο των χρόνων,
η διαχείριση των χρήσεων κατέστη προβληματική και δη σε έναν
οικισμό παραλιακό. Ωστόσο, συνταγματικά η πολεοδομική ανάπτυξη
των οικιστικών περιοχών θα πρέπει να εξασφαλίζει τους βέλτιστους
όρους διαβίωσης, και δεν επιτρέπεται η χειροτέρευσή τους.
Συνεπώς, η αναθεώρηση χρήσεων συνιστά ένα δύσκολο σχεδιασμό
διότι απαιτεί ισορροπημένες, διακριτικές κινήσεις.
Προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση κινήθηκε η Ομάδα Μελέτης.
Το έτος 2013 όταν και υπεβλήθη από το Δήμο στο ΥΠΕΝ η Μελέτη
του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Βοιών, ενώ ήδη υπήρχε
στο Υπουργείο Μελέτη Αναθεώρησης του Ρυμοτομικού Σχεδίου Νεάπολης (!!!),
η οποία είχε συνταχθεί με πρωτοβουλία του Δήμου από άλλον μελετητή (!!!).
Προφανέστατα η επιλογή να ταυτιστούν οι χρήσεις γης του ΓΠΣ,
με τις προτεινόμενες χρήσεις της ανωτέρω, ήδη κατατεθειμένης Μελέτης
ήταν αυτονόητη. Δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρχουν στο Υπουργείο δύο
διαφορετικές Μελέτες, για το ίδιο αντικείμενο, με διαφορετικές προτάσεις!
Το έτος 2017, όταν Δήμος μάς ζήτησε νέα τροποποίηση στο
περιεχόμενο του ΓΠΣ, ως προς τις χρήσεις γης στη Νεάπολη,
δηλαδή να διαφοροποιηθούν από τις θεσμοθετημένες του 2013.
Προς τούτο, σε συνεργασία με τον Δήμο, προτείναμε ως δικαιολογία
τροποποίησης του ΦΕΚ του 2013, να κινηθούμε σε επίπεδο ισοζυγίου
περιβαλλοντικής επίπτωσης στον αστικό ιστό. Ειδικότερα, προτείναμε
περιοχές θεσμοθετημένες ως Πολεοδομικό Κέντρο – που στην πράξη
είναι περιοχές Αμιγούς Κατοικίας – να γίνουν Αμιγή Κατοικία,
και, από την άλλη, να προστεθούν εμπορικές δραστηριότητες
σε περιοχές με έντονες σχετικές πιέσεις (π.χ. οδός Σπάρτης).
Αναμένουμε μέχρι σήμερα τις απόψεις του Δήμου….!!!
- Στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής προτείνονται
Περιοχές Ειδικής Προστασίας με χρήση
Γεωργικής Γης Προτεραιότητας (άρθρο 5, παρ.2).
Για την προστασία τους, απαιτείται να θεσμοθετηθούν ως Γεωργικές Γαίες
Υψηλής Παραγωγικότητας από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας.
Για την περιοχή των Βατίκων ο πρωτογενής τομέας είναι βασικός
αναπτυξιακός παράγοντας, μαζί με το φυσικό περιβάλλον και το
πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα. Εκτιμούμε ότι, μετά την πανδημία,
θα αλλάξει παγκόσμια η μορφή τουριστικής ανάπτυξης. Φεύγει
το μαζικό - βιομηχανοποιημένο προϊόν, ενώ η έμφαση θα είναι σε
αξίες, στο δέσιμο με τη γη και τα προϊόντα της,
την αισθητική και την παράδοση κάθε χώρας.
- «Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης»
προτείνεται στη θέση «Ασπρούδια»,
εκεί που πριν χρόνια υπήρχε ενδιαφέρον για εγκατάσταση Σταθμού
Ηλεκτροπαραγωγής. Στην έκταση αυτή επιτρέπονται, μεταξύ άλλων,
κτίρια επιμόρφωσης περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, μικροί ξενώνες
για φιλοξενία ομάδων που συμμετέχουν σε σεμινάρια ή δραστηριότητες
οικολογικού χαρακτήρα, εμπορικά περίπτερα και εκθεσιακοί χώροι
για πώληση και προβολή προϊόντων σχετικών με τους στόχους
του Πάρκου, αναψυκτήρια, στέγαση τοπικών περιβαλλοντικών συλλόγων,
υπαίθριοι χώροι συνάθροισης κοινού για διενέργεια εκδηλώσεων κ.ά.
Θα είναι ένα υπερτοπικό Πάρκο μιας ευρύτερης περιοχής που διαθέτει
πολύ αξιόλογο περιβαλλοντικό πλούτο, τουριστικά αξιοποιήσιμο, και με
χωροθέτηση σε κομβικό σημείο (Λίμνη Στρογγύλη, «Παυλοπέτρι», Ελαφονήσι κ.α.)
- Αναφορικά με την προτεινόμενη Πολιτιστική Διαδρομή «Παυσανίας»,
που σχεδόν λοιδορήθηκε στο Δ.Σ., έχω να αναφέρω:
Η διαδρομή αυτή έχει θεματικό αντικείμενο την αξιοποίηση της πολιτιστικής
και φυσικής κληρονομιάς και δύναται να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης,
βιώσιμης οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά.
Πολιτιστική Διαδρομή είναι ένα επώνυμο προϊόν πολιτιστικού
κυρίως τουρισμού και διαθέτει ένα κεντρικό θέμα, προσδιορισμένη
χωρικά περιοχή και δημιουργεί ξεχωριστή τουριστική ταυτότητα (brand).
Μια τέτοια διαδρομή ξεκινά από την Ελαφόνησο και, μέσω Νεάπολης
Μονεμβάσιας, καταλήγει στο Κυπαρίσσι του Ζάρακα, διαπερνώντας
την ορεινή και παράκτια ζώνη του Μαλέα.
Συνδέει μνημεία, μονοπάτια, σπήλαια, μοναστήρια, τοπία κάλλους,
υπέροχες παραλίες, παραδοσιακούς οικισμούς, χώρους περιήγησης
και πλήθος άλλων αξιοθέατων.
Σίγουρα δεν είναι μια διαδρομή για να πάρεις το φουσκωτό
και να προσαράξεις όπου ο Παυσανίας.
Όσο για το ρεαλιστικό της πρότασης, πρόσφατα εντάχθηκαν στο
Ταμείο Ανάκαμψης πέντε τέτοιες Πολιτιστικές Διαδρομές,
με συνολική δαπάνη 32.000.000 €. Μία συνεργασία του Δήμου και
του Τοπικού Συλλόγου Μηχανικών για την εκπόνηση των απαιτούμενων
Μελετών θα βοηθούσε πολύ προς αυτήν κατεύθυνση.
Ολοκληρώνοντας, θα κάνω και δύο σχολιασμούς σε θέματα
που ελέχθησαν στο ΔΣ Μονεμβασίας της 23/6 /2021:
Για το κόστος της Μελέτης, αναληθώς ειπώθηκε ότι υπερβαίνει τις 300.000 €.
Το συμβατικό κόστος της Μελέτης ανέρχεται στο ποσό των
138.090,18 € (άνευ μεταβλητού ΦΠΑ 18-24%),
και αφορά την αμοιβή όλων των συμπραττόντων Γραφείων
και των ειδικών συνεργατών, ως ρητά αναφερόταν στη Διακήρυξη της Μελέτης.
Η ΚΥΑ Περιβαλλοντικών Όρων του ΓΠΣ Βοιών,
που εστάλη στο Δήμο το 2017, αναφέρει (παρ. ΣΤ):
«Η Αρχή Σχεδιασμού (σ.σ.: δηλ. ο Δήμος) οφείλει να προβεί εντός δέκα
ημερών από την παραλαβή της παρούσας Απόφασης σε δημοσιοποίησή της
για την ενημέρωση του κοινού (…)».Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν έγινε ποτέ (!)
παρότι θα ήταν μια ευκαιρία, κατά τη διαβούλευση της τελικής φάσης
του Προσχεδίου Νόμου, να εκφραστούν απόψεις και να γίνουν
πιθανές διορθώσεις – τροποποιήσεις. Ωστόσο, η αμέλεια
της Διοίκησης είναι καταλυτικά αρνητική στην προώθηση της Μελέτης,
καθότι – πλέον – καθίσταται εξαιρετικά ευάλωτη η προώθησή της
προς θεσμοθέτηση, λόγω της μη εφαρμογής των Οδηγιών Δημοσιοποίησης
που προβλέπει η Ευρωπαϊκής Ένωση. Έτσι, χάθηκε μια ευκαιρία
η τοπική κοινωνία να επιλέξει το αναπτυξιακό της μοντέλο.
Με το νέο Νόμο, αυτό θα το αποφασίσει η κεντρική διοίκηση
(Προεδρικό Διάταγμα – Αποφάσεις ΣτΕ)
και ο Δήμος απλώς θα γνωμοδοτήσει. Κρίμα...
Κλείνοντας, αγαπητοί Βατικιώτες, να χαλαρώσουμε λίγο, ελέω και της θερινής ραστώνης.
Το ταξίδι κράτησε 17 ολόκληρα χρόνια, λόγω κυρίως της γραφειοκρατικής «οδύσσειας»…
Αλλά όντως ήταν υπέροχο, συναρπαστικό και μας έκανε όλους σοφότερους…
Όμως όταν φθάσαμε στο λιμάνι, ο λιμενάρχης απαγόρευσε
τον ελλιμενισμό του σκάφους, με αιτιολογία ότι το φορτίο
ήταν «επικίνδυνο έως καταστροφικό για τον τόπο»
και ο καπετάνιος «τιμωρός και εμμέσως εκβιαστής»….
Βατικιώτες όπου γης, καλό καλοκαίρι !!!
Υ.Γ1.: Κατέθεσα (και καταθέτω) τις απόψεις μου μέσω διαδικτύου,
διότι η Ομάδα Μελέτης δεν εκληθη από το Δήμο
στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου
της 23/6/2021, με θέμα το ΓΠΣ Βοιών.
Υ.Γ.2: Εννοείται ότι κάθε διαφορετική άποψη
είναι πάντα δημιουργική, άρα ευπρόσδεκτη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου